พระองค์ตรัสรู้สิ่งที่มีจริงทุกขณะ_สนทนาธรรมไทย-ฮินดี วันเสาร์ที่ ๒๙ มีนาคม ๒๕๖๘

ท่านอาจารย์: ถ้ารู้จักพระสัมมาสัมพุทธเจ้า จะรู้ว่า พระองค์ตรัสรู้ และทรงแสดงความจริงของสิ่งที่กำลังมีเดี๋ยวนี้ทุกขณะ น่าสนใจไหม? หรือว่า เป็นเรื่องธรรมดา ไม่ต้องรู้ ไปเรียนที่มหาวิทยาลัยที่โรงเรียน รู้เรื่องนั้นเรื่องนี้ ดีกว่า คิดอย่างนี้หรือเปล่า?

ปรียา: เรื่องแบบนี้ลึกซึ้งมากค่ะ ที่มหาวิทยาลัยที่ไหนก็ไม่สอนแบบนี้ค่ะเพราะธรรมลึกซึ้ง

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น เป็นบุญของคุณปรียาที่มีโอกาสได้รู้ความจริงว่า สิ่งอะไรประเสริฐที่สุดในชีวิตในสังสารวัฏฏ์

คุณปรียารู้จักพระสัมมาสัมพุทธเจ้าแค่ไหน?

ปรียา: เวลานี้น้อยมาก น้อยจนสุดชีวิตนี้แล้ว ยังไม่เริ่มรู้จริงๆ

ท่านอาจารย์: นี่เป็นปัญญาที่ที่รู้ความจริง เป็นสัจจธรรม คุณปรียาเคารพพระสัมมาสัมพุทธเจ้ามากไหม?

ปรียา: ตามกำลังของความเข้าใจ เวลานี้เข้าใจน้อยมาก นับถือน้อยมากค่ะ

ท่านอาจารย์: นับถือได้แค่ไหน?

ปรียา: เท่าที่ตามกำลังของความเข้าใจของตนเองค่ะ

ท่านอาจารย์: เข้าใจแค่ไหน นับถือแค่นั้นใช่ไหม?

ปรียา: ค่ะ

ท่านอาจารย์: คนที่ไม่เข้าใจ คำ ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเลย นับถือพระสัมมาสัมพุทธเจ้าหรือเปล่า?

ปรียา: ไม่มีความนับถือค่ะ

ท่านอาจารย์: เขาคิดว่า เขานับถือ แต่เขานับถือชื่อเท่านั้น ความจริงลึกซึ้งมาก

เพราะฉะนั้น ทุกครั้งเราต้องพูดเพื่อรู้ความจริง เพื่อสะสมความเป็นผู้ตรงต่อความจริง จึงสามารถจะรู้ความจริงได้

ฟัง คำ ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทุกคำ เพื่อรู้ว่า ทุกคำ ของพระองค์ทำให้เข้าใจทุกสิ่งทุกอย่างที่มีในชีวิตทุกวัน

เดี๋ยวนี้มีเห็นไหม?

ปรียา: มีค่ะ

ท่านอาจารย์: พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสว่า เห็นคืออะไร?

ปรียา: พระพุทธองค์สอน เห็น เป็นสิ่งที่มีจริงค่ะ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ทุกคนรู้ว่า เห็น มีจริง แต่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงความจริงว่า เห็น ที่มีจริงเดี๋ยวนี้เป็นอะไร?

ปายอัล: พระสัมมาสัมพุทธเจ้าสอนว่า เห็น เป็นนามธรรมที่เกิดแล้วรู้ค่ะ

ท่านอาจารย์: ไม่มีไปอัล ไม่มีปรียาใช่ไหม?

ปายอัล: ใช่ค่ะ

ท่านอาจารย์: เริ่มมั่นคง เห็น เดี๋ยวนี้ไม่มีใครเลย เห็นเป็นเห็นเท่านั้น

ปายอัล: ค่ะ

ท่านอาจารย์: เห็นเป็นธรรม ใช่ไหม?

ปรียา: ค่ะ

ท่านอาจารย์: ไม่ใช่คุณปรียา ไม่ใช่คุณไปอัล เพราะฉะนั้น เห็นเป็นอนัตตาไหม?

ปรียา: เป็นอนัตตาค่ะ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ต้องมั่นคงใน คำว่า ธรรม สิ่งที่มีจริง เป็นอนัตตา จะเป็นอย่างอื่นไม่ได้ นอกจากเป็นสิ่งที่มีจริงขณะนั้นอย่างนั้นเท่านั้น

ปรียา: ค่ะ

ท่านอาจารย์: กำลังได้ยิน เป็นไปอัลหรือเปล่า?

ปรียา: ไม่ใช่ไปอัล ได้ยินก็เป็นธรรม

ท่านอาจารย์: เห็น เป็นได้ยินได้ไหม?

ปรียา: เห็น เป็นได้ยินไม่ได้ค่ะ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ถ้าเห็นไม่เกิด จะมีเห็นไหม?

ปรียา: ถ้าเห็นไม่เกิด ไม่มีเห็นค่ะ

ท่านอาจารย์: เห็นเกิดแล้ว เวลาได้ยินยังมีเห็นไหม?

ปรียา: ถ้าเห็นเกิด มีได้ยินไม่ได้ค่ะ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น เห็นเกิดแล้วดับ ได้ยินเกิดแล้วดับ สิ่งที่เกิดแล้วดับทุกอย่างใช่ไหม?

ปรียา: ใช่ค่ะ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ชีวิต คือธรรมหนึ่งที่เกิดแล้วดับ เกิดแล้วดับๆ ๆ แต่ละหนึ่งธรรมใช่ไหม?

ปรียา: ใช่ค่ะ

ท่านอาจารย์: เริ่มรู้จักธรรมแล้วใช่ไหม?

ปรียา: ใช่ค่ะ

ท่านอาจารย์: ไม่ใช่พูดตาม อริยสัจจธรรมมีอะไรบ้าง แต่รู้ว่า เดี๋ยวนี้มีธรรม ที่เป็นสัจจะ

ปรียา: ค่ะ

ท่านอาจารย์: เริ่มเข้าใจว่า ทุกอย่างเกิดแล้วดับ ไม่มีปรียา ไม่มีไปอัล ไม่มีใครเลย นอกจากธรรมเท่านั้น ที่เกิดจริง ดับจริง ไม่เหลือเลย

ปรียา: ค่ะ

ท่านอาจารย์: ขณะเกิด แล้วดับ เกิดแล้วดับๆ จนถึงตาย เกิดแล้วก็ดับมีประโยชน์ไหม?

ปายอัล: เป็นอย่างนี้ไม่มีประโยชน์เลยค่ะ เป็นไปมาเป็นอยู่ และอนาคตก็เป็นอย่างนี้ไม่มีประโยชน์

ท่านอาจารย์: แล้วก็อาหารอร่อยๆ เสื้อผ้าสวยๆ ดีไหม?

ปรียา: ก็เหมือนกันค่ะ ไม่เป็นประโยชน์

ท่านอาจารย์: ชอบไหม?

ปายอัล: ชอบค่ะ แต่ทั้งวันก็ชอบค่ะ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ถ้าไม่รู้ว่า ชอบเกิดแล้วก็ดับ ทุกอย่างเกิดแล้วดับ ก็จะไม่รู้เลยว่า ชอบทุกอย่างไปเรื่อยๆ ห้ามไม่ให้ชอบได้ไหม?

ปรียา: ห้ามไม่ได้ค่ะ

ท่านอาจารย์: แต่รู้ว่า แม้ชอบเกิดสั้นๆ แล้วก็ดับ แล้วก็ไม่กลับมาอีกเลย ได้ใช่ไหม?

ปรียา: ได้ค่ะ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ก็รู้ว่า ทุกอย่าง แม้ความชอบ หรือไม่ชอบ เกิดแล้วก็ดับไป

ปรียา: ค่ะ

ท่านอาจารย์: ชอบเป็นธรรม หรือเป็นคุณปรียา หรือเป็นคุณปายอัล

ปรียา: เป็นธรรมค่ะ

ท่านอาจารย์: จนกว่าจะมีความเข้าใจเดี๋ยวนี้ แต่ละหนึ่งที่มีเป็นธรรมแต่ละหนึ่ง ทุกอย่างเป็นธรรม ถูกไหม?

ปรียา: ถูกค่ะ

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพยิ่งค่ะ

[เล่มที่ 73] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย พุทธวงศ์ เล่ม ๙ ภาค ๒ - หน้าที่ 153

บทว่า โพธิ ได้แก่ สัมมาสัมโพธิ คำนี้เป็นชื่อของพระอรหัตตมรรคญาณ และพระสัพพัญญุตญาณ. บทว่า อุตฺตมา ได้แก่ ท่านกล่าวว่าสูงสุด เพราะประเสริฐกว่าสาวกโพธิและปัจเจกโพธิ.

[เล่มที่ 74] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย จริยาปิฎก เล่ม ๙ ภาค ๓ - หน้าที่ 588

ทำความตั้งใจแน่วแน่เพื่อสัมโพธิญาณในสำนักของพระพุทธเจ้าในกาลก่อน ด้วยใจและวาจาว่า แม้เราก็จะเป็นเช่นกับพระสัมมาสัมพุทธเจ้า พึงยังประโยชน์สุขให้สำเร็จแก่สัตว์ทั้งหลายโดยชอบนั่นแล. มหาบุรุษมีอุปนิสัยสมบูรณ์อย่างนี้ ความวิเศษใหญ่ การกระทำต่างใหญ่ ด้วยสาวกโพธิสัตว์และปัจเจกโพธิสัตว์ของมหาบุรุษผู้ประกอบด้วยเพศ ปรากฏด้วยอุปนิสสยสมบัติย่อมปรากฏจากอินทรีย์ การปฏิบัติและความเป็นผู้ฉลาด. คนนอกนี้มิได้ปฏิบัติเหมือนอย่างมหาบุรุษในโลกนี้ผู้ถึงพร้อมด้วยอุปนิสสัยมีอินทรีย์

ท่านอาจารย์: ความเข้าใจถูกเป็นคุณปรียา เป็นคุณปายอัลหรือเปล่า?

ปรียา: ความเข้าใจถูกเป็นธรรมหนึ่ง ไม่ใช่ปรียา ไม่ใช่ปายอัลค่ะ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ในบรรดาสิ่งที่เกิดดับทุกอย่างทุกวัน อะไรประเสริฐที่สุด?

คุณสุคิน: ท่านอาจารย์ครับ ทั้งปายอัล กับปรียายังคิดในนัยยะที่ก่อนหน้านี้ว่า ธรรมทุกอย่างเกิดแล้วดับ ก็ไม่มีค่า ก็คิดอย่างนั้นอยู่ ก็เลยไม่สามารถตอบได้

ท่านอาจารย์: เพราะเขาไม่ฟังคำถาม เพราะฉะนั้น ธรรมเป็นเรื่องละเอียดมาก ถ้าเขาไม่เข้าใจความละเอียด เขาจะไม่มีวันเข้าใจธรรม ทุกอย่างที่พูด ทุกอย่างที่เรียนเป็นตัวหนังเป็นเรื่องเป็นราว แต่จะไม่รู้เลย

เพราะฉะนั้น เขาต้องเริ่มมีความเข้าใจที่มั่นคงในความเป็นธรรมซึ่งไม่ใช่เรา ให้เขาคิดของเขาเพราะว่า เราพูดแล้ว คุณต้องคิด พิจารณา และรู้คำตอบด้วยตัวของคุณเอง

เพราะฉะนั้น เราถามเพื่อให้เขาคิด แต่เมื่อกี้ เขาไม่ได้ฟังคำถาม

คำถามว่า ธรรมทุกอย่างที่เกิดดับ เกิดดับๆ ๆ ใบบรรดาธรรมที่เกิดดับทั้งหมด ธรรมอะไรประเสริฐสุด?

โซฮาน: กุศลธรรมครับ

ท่านอาจารย์: กุศลอะไร มีกุศลหลายอย่าง?

โซฮาน: กามาวจรกุศล

ท่านอาจารย์: กามาวจรกุศลคืออะไร?

โซฮาน: จิตครับ

ท่านอาจารย์: จิตประเสริฐสุดหรือ? อกุศลจิตประเสริฐไหม?

โซฮาน: กามาวจรกุศลจิตครับ

ท่านอาจารย์: กุศลจิต คืออะไร?

โซฮาน: ที่บริสุทธฺ์ ที่มีปีติ และมีความเข้าใจ

ท่านอาจารย์: อะไร ๑ อย่าง ประเสริฐสุด?

โซฮาน: ความเข้าใจมีค่าที่สุด

ท่านอาจารย์: ความเข้าใจเป็นธรรมหรือเปล่า?

โซฮาน: เป็นธรรม

ท่านอาจารย์: เป็นธรรมอะไร?

ปายอัล: เจตสิกค่ะ

ท่านอาจารย์: เจตสิกมีเท่าไหร่?

ปายอัล: มี ๕๒ ค่ะ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ในบรรดาสิ่งที่เกิดดับทุกอย่างทั้งหมด อะไรประเสริฐสุด?

ปรียา: ปัญญาเจตสิกค่ะ

ท่านอาจารย์: เป็นเราหรือเปล่า?

ปรียา: ไม่ใช่เป็นเราค่ะ

ท่านอาจารย์: เป็นอะไร?

ปรียา: เป็นเจตสิกค่ะ

ท่านอาจารย์: เป็นเจตสิกอะไร?

ปรียา: อโมหเจตสิก หรือปัญญาเจตสิก

ท่านอาจารย์: ถามอีกๆ ๆ ๆ จะเปลี่ยนไหม?

ปรียา: ไม่เปลี่ยนค่ะ

ท่านอาจารย์: นี่คือ ปัญญาบารมี เริ่มมีปัญญาบารมี แต่ยังไม่พอ ทำไมว่าปัญญาเจตสิก อโมหเจตสิกประเสริฐที่สุด?

ปายอัล: เพราะปัญญาเข้าใจความจริงค่ะ

ท่านอาจารย์: ถูกต้อง ถ้ามีคนซื้อปัญญาของปายอัลเอาไหม?

ปาลอัล: ไม่เอาค่ะ

ท่านอาจารย์: แน่ใจนะ?

ปาลอัล: แน่ใจค่ะ

ท่านอาจารย์: เป็นอธิษฐานบารมี ให้ชีวิตมีความสะดวกสะบาย มีเงิน มีทรัพย์สิน มีชื่อเสียง แต่ไม่มีปัญญาเอาไหม?

ปรียา: ไม่เอาค่ะ

ท่านอาจารย์: เป็นคนจนที่สุด ไม่มีบ้าน ไม่มีเงิน แล้วก็มีคนบอกว่า ให้เป็นพระราชา มีทรัพย์สมบัติ มีทุกอย่าง แต่ไม่มีความเข้าใจ เอาไหม?

ปรียา: เป็นคนจน แต่มีความเข้าใจ ดีที่สุดค่ะ

ท่านอาจารย์: ถ้าคุณพ่อคุณแม่โกรธมากที่ลูกมีปัญญา จะศึกษาธรรมต่อไปให้เกิดปัญญาไหม?

ปรียา: ไม่เลิกศึกษาค่ะ

ท่านอาจารย์: ถ้าเขาบอกว่า ถ้าไม่เลิกฟังธรรม จะฆ่าให้ตายเดี๋ยวนี้ จะฟังธรรมต่อไปไหม?

ปรียา: ไม่ยุติการฟังธรรม และศึกษาธรรมค่ะ

ท่านอาจารย์: แม้ว่าจะฆ่าให้ตายหรือ?

ปรียา: แม้จะฆ่าให้ตาย ก็ไม่เลิกค่ะ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ก็เป็นโพธิสัตว์ที่มีขันติบารมี มีเนกขัมมบารมี มีวิริยบารมี มีอธิษฐานบารมี มีปัญญาบารมี

เพราะฉะนั้น ก็จะมีเวลาที่จะเข้าใจธรรมเพิ่มขึ้น เพราะเห็นประโยชน์ตามกำลังของความเข้าใจ และปัจจัย

ขอเชิญอ่านเพิ่มได้ที่..

ขอเชิญฟังเพิ่มได้ที่..

พระโพธิสัตว์พิจารณาธรรมอย่างไร

ขอเชิญฟังคลิปวีดิโอ..

สาวกโพธิสัตว์

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพยิ่งค่ะ

ท่านอาจารย์: ถ้ามีคนบอกว่า ที่ดิฉันพูดทั้งหมดผิด ไม่ต้องเรียน จะเรียนไหม?

ปรียา: ไม่เชื่อค่ะ

ท่านอาจารย์: เพราะอะไร?

ปรียา: เพราะเชื่อว่า ท่านอาจารย์มีปัญญาสูงค่ะ และเพราะคนฟังท่านอาจารย์กันเยอะมากจากประเทศต่างๆ ก็ฟังท่านอาจารย์ ท่านต้องถูกค่ะ

ท่านอาจารย์: ขอโทษนะ ยังไม่พอ ยังไม่ใช่ เพราะคนที่เชื่อผิด เห็นผิด ฟังผิด มีมากใช่ไหม ทั้งโลกอะไรมากกว่ากัน?

ปรียา: ทั้งโลกเข้าใจผิดมากกว่าค่ะ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ไม่ใช่ฟังดิฉัน ไม่ใช่เชื่อดิฉัน เป็นธรรม

คำใดเป็นคำจริง คำนั้นเป็นคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทุกๆ คนอาศัย คำ ของพระพุทธเจ้า ฟังแล้วไตร่ตรอง ศึกษาจนกระทั่งรู้ว่า อะไรถูกอะไรผิด

ทำไมคนที่ฟัง คำ ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า แล้วมีการสนทนาธรรมกัน สนทนาธรรมทุกคนที่ได้ฟังธรรมแล้วสามารถที่จะพูดถึงธรรมที่ได้ฟังด้วยความเข้าใจต่างๆ

ขณะใดที่ฟังความจริงของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า สนทนาธรรมแล้วมีความเข้าใจ ขณะนั้นคบบัณฑิต ไม่ใช่คบคนพาล

เพราะฉะนั้น แต่ละคนจะไม่ใช่พาล และจะเป็นบัณฑิตเมื่อฟังคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า แล้วไตร่ตรองจนกระทั่งเข้าใจถูกต้อง

แต่ละคนมีความคิดความเห็นหลากหลายต่างๆ กัน ทั้งคุณปาลอัล คุณโซฮาน คุณปรียา ทุกคนฟังธรรมสนทนาธรรม เคารพธรรม เคารพพระสัมมาสัมพุทธเจ้าโดยฟังคำของพระองค์ แล้วสนทนาเพื่อมีความเข้าใจที่ถูกต้อง

ธรรม ละเอียด และลึกซึ้งไหม?

ปรียา: ละเอียดและลึกซึ้งค่ะ

ท่านอาจารย์: และสามารถจะรู้ได้ไหม?

ปรียา: ได้ค่ะ

ท่านอาจารย์: เมื่อได้ฟัง และเริ่มรู้ว่า ขณะนี้เป็นธรรมทุกอย่างทุกขณะ ต้องเข้าใจทุกคำ และความลึกซึ้งของทุกคำ

ถ้าฟังแล้วไม่ไตร่ตรองให้ลึกซึ้ง สามารถที่จะเข้าใจธรรมได้ไหม?

ปรียา: ถ้าไม่พิจารณาก็ไม่สามารถเข้าใจได้ว่าธรรมลึกซึ้งและละเอียดขนาดไหนค่ะ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น อดทนที่จะฟังซ้ำบ่อยๆ หรือเปล่า?

ปรียา: ไม่มีทางอื่น นอกจากอดทน และฟังค่ะ

ท่านอาจารย์: เบื่อไหม ที่จะฟังซ้ำ ฟังซ้ำอีก?

ปรียา: ไม่เบื่อค่ะ

ท่านอาจารย์: เพราะอะไร?

ปรียา: เพราะว่ามีความเข้าใจ และมีความสนใจที่เกิดจากความเข้าใจค่ะ

ท่านอาจารย์: เพราะ จะเข้าใจเพิ่มขึ้นทุกครั้งที่ฟังแล้วฟังอีกทีละเล็กทีละน้อย

ปรียา: ค่ะ

ท่านอาจารย์: ถ้าไม่พูดถึง เห็น บ่อยๆ ทุกวัน ก็ลืมว่า เห็น เป็นธรรมใช่ไหม?

ปรียา: ใช่ค่ะ

ท่านอาจารย์: พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ เห็น ว่าเป็นธรรมที่เกิดดับ เข้าใจใช่ไหม?

ปรียา: เข้าใจค่ะ

ท่านอาจารย์: พอไหม?

ปรียา: ไม่พอค่ะ ฟังแค่นี้ไม่พอ

ท่านอาจารย์: เพราะอะไร?

ปรียา: เพราะเข้าใจว่า ความเข้าใจยังน้อยมากค่ะ

ท่านอาจารย์: เพราะฟังแล้วก็ลืม ไม่คิดถึงเลยว่า เห็นขณะนี้เป็นธรรม

ปรียา: ค่ะ

ท่านอาจารย์: จนกว่าจะไม่ลืมว่า ขณะนี้มีจริง เป็นธรรมใช่ไหม?

ปรียา: ใช่ค่ะ

ท่านอาจารย์: ขณะที่ไม่ลืมที่จะรู้ว่า เดี๋ยวนี้ เห็น เป็นธรรม ขณะที่ไม่ลืม อะไรเป็นขณะที่ไม่ลืม?

คุณสุคิน: ท่านอาจารย์ครับ ก็คือคุณปรียายังไม่เข้าใจว่า อะไรทำให้ระลึกถึง หรือทำกิจนั้นครับ ทำให้ไม่ลืมว่า เป็นธรรมครับ

ท่านอาจารย์: ถูกต้อง เพราะเหตุว่า เขาจำแต่ชื่อของเจตสิก

เพราะฉะนั้น ขณะนั้นไม่ลืม ระลึกได้ว่า เห็น มีที่กำลังเห็น จะรู้ได้ ขณะนั้นเป็นสติ

ปรียา: ค่ะ

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพยิ่งค่ะ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ ด้วยความเคารพยิ่ง

ยินดีในกุศลจิตครับ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ขณะที่ระลึกได้ที่เป็นกุศลเป็นสติ ต้องไม่ลืมว่า ทุกอย่างมีจริงเป็นธรรมแต่ละหนึ่ง

ส่วนใหญ่ทั้งวันเป็นอะไร เป็นธรรมแน่นอน แต่ต้องละเอียดว่า เป็นธรรมอะไร? และต้องไม่ลืมว่า คำถามว่า ส่วนใหญ่ทุกวันเป็นธรรมอะไร?

ปรียา: เป็นอกุศลค่ะ

ท่านอาจารย์: ขณะนั้น มีสติไหม?

ปรียา: ไม่มีค่ะ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ทุกครั้งที่สติระลึกได้ในสิ่งที่เป็นกุศล ขณะนั้นเป็นกุศลจิต เพราะฉะนั้น ในชีวิตประจำวัน ขณะที่ทำสิ่งที่ดี เช่น การให้สิ่งที่เป็นประโยชน์แก่คนอื่น เพราะสติไม่ลืม ระลึกถึงสิ่งที่ควรให้

ขณะที่รู้ว่า ควรเข้าใจสิ่งที่กำลังมีว่า เป็นธรรม ขณะนั้น เป็นกุศล หรืออกุศล?

ปรียา: จิตเป็นกุศลค่ะ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ขณะใดก็ตามที่เป็นสิ่งที่ดี เพราะสติเกิดเป็นไปในกุศลนั้นๆ เพราะฉะนั้น ชีวิตประจำวัน ขณะใดที่ช่วยคนอื่นไม่ว่าใคร ขณะนั้นเพราะสติเกิดเป็นกุศลประเภทนั้นสติ

สติเป็นคุณปายอัล หรือคุณปรียา หรือเปล่า?

ปรียา: ไม่ค่ะ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น เป็นธรรมทั้งหมด และเป็นธรรมที่เป็นสติ เมื่อขณะใดทำสิ่งที่เป็นประโยชน์

เพราะฉะนั้น เวลาที่เราได้ยินคำว่า สติ เป็นโสภณเจตสิก ก็รู้ได้ขณะใดที่เป็นสิ่งดี ขณะนั้นมีสติเกิดร่วมด้วย

ขณะที่ฟังธรรมแล้วเข้าใจ มีสติไหม?

ปรียา: มีค่ะ

ท่านอาจารย์: มีปัญญาไหม?

ปรียา: มีค่ะ

ท่านอาจารย์: เกิดพร้อมกันหรือเปล่า?

โซฮาน: เกิดพร้อมกันครับ

ท่านอาจารย์: แล้วสติเป็นปัญญาหรือเปล่า?

โซฮาน: สติไม่ได้เป็นปัญญาครับ

ท่านอาจารย์: สติเกิดโดยไม่มีปัญญาเกิดด้วยได้ไหม?

ปรียา โซฮาน: ได้

ท่านอาจารย์: เมื่อไหร่?

ปรียา: เวลาทำทานตอนนั้นมีสติ แต่ไม่มีปัญญาค่ะ

ท่านอาจารย์: แล้วเมื่อไหร่มีปัญญา?

โซฮาน: เวลาให้ทาน เข้าใจทานครับ

ท่านอาจารย์: เข้าใจอย่างไร?

โซฮาน: ยังไม่เข้าใจว่าตอนที่ให้ทาน ปัญญารู้อะไรครับ

ท่านอาจารย์: ถ้าปัญญาไม่เกิด จะรู้ไหม?

โซฮาน: ถ้าไม่เกิด ก็ไม่รู้ครับ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น เมื่อปัญญาเกิดจึงรู้ว่า ขณะนั้นไม่ใช่เรา และจะรู้เพิ่มขึ้น เพิ่มขึ้นว่า ไม่ใช่เรา แล้วขณะนั้นเป็นอะไรทีละหนึ่ง

โซฮาน: ครับ

ท่านอาจารย์: ตอนเป็นเด็ก คุณโซฮานเคยให้อะไรใครไหม?

โซฮาน: ให้ครับ

ท่านอาจารย์: รู้ไหมว่า ขณะนั้น ให้ทานเป็นสติหรือไม่ใช่สติ?

โซฮาน: ไม่รู้ครับ

ท่านอาจารย์: ถ้าพ่อแม่ให้อะไรลูก พี่ให้น้อง น้องให้พี่ เป็นทานหรือเปล่า?

โซฮาน: ถ้าเป็นพ่อแม่ให้ พี่ให้น้อง นั่นไม่ได้เป็นทานครับ

ท่านอาจารย์: ทำไมล่ะ ปกติไม่ได้ให้ แล้วเวลาให้ต่างกับที่ไม่ได้ให้ใช่ไหม? ถามว่า พี่ให้น้อง น้องให้พี่ ขณะที่ให้เป็นทานหรือเปล่า?

โซฮาน: เพราะว่า นั่นเป็นปกติของการที่อยู่ในครอบครัว เราให้เพราะมีความผูกพันกัน

ท่านอาจารย์: แต่เราไม่รู้ธรรม ใช่ไหม?

โซฮาน: ครับ เพราะไม่เข้าใจธรรมครับ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ก่อนที่จะรู้ว่า ขณะนั้นมีธรรมที่เป็นกุศล และอกุศลต้องรู้จักธรรมก่อนใช่ไหม?

โซฮาน: ต้องฟังธรรมก่อนถึงจะเข้าใจธรรมครับ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ธรรมละเอียดมากควรที่จะรู้ว่า เห็นเป็นธรรม ให้ เป็นธรรมที่ดี เพราะเพื่อประโยชน์แก่คนอื่น

เพราะฉะนั้น เริ่มรู้ว่า ขณะที่เป็นธรรมที่ดี ขณะนั้นมีสติทุกครั้ง

ขณะใดที่ไม่เห็นประโยชน์ของความเข้าใจธรรม ขณะนั้นสติเกิดหรือเปล่า?

ปรียา: ขณะนั้น ไม่มีสติค่ะ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น สติเป็นสติ ไม่ใช่ปัญญา

ปรียา: ค่ะ

ท่านอาจารย์: เป็นความจริงทุกขณะในชีวิตประจำวันที่ละเอียดมาก ถ้าไม่รู้ว่าอะไรเป็นธรรมที่ดี จะเป็นเรา และเป็นสิ่งหนึ่งสิ่งใด เป็นคนหนึ่งคนใดเสมอ

คุณโซฮาน คุณปายอัล คุณปรียา รู้จักคนดีหลายคนใช่ไหม?

โซฮาน: รู้จักหลายคนครับ

ท่านอาจารย์: เขาเหล่านั้นไม่เข้าใจธรรมก็มีใช่ไหม?

โซฮาน: มีเยอะครับ

ท่านอาจารย์: และ คนที่เข้าใจธรรมก็ยังเป็นคนไม่ดีใช่ไหม?

โซฮาน: เป็นอย่างนั้นครับ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ต้องตรงต่อธรรม เพราะฉะนั้น จึงต้องตรงต่อความจริงว่า ในบรรดาสิ่งที่เกิดดับทั้งปวง ปัญญาประเสริฐสุด

ถ้ารู้แต่ชื่อธรรม มีประโยชน์ไหม?

ปรียา: ไม่มีประโยชน์ค่ะ

ท่านอาจารย์: แต่เริ่มเข้าใจธรรมเดี๋ยวนี้ที่มีจริง มีประโยชน์มากกว่า เพราะธรรมทุกอย่างเป็นจริงอย่างที่เราได้ฟัง

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพยิ่งค่ะ