อาหาร ๔ ที่ทำให้สัตว์ทั้งหลายดำรงอยู่ได้

ในอรรถกถถาสังคีติสูตรท่านอธิบายว่าอาหาร ๔ อย่าง ที่เป็นปัจจัยทำให้สัตว์ทุกภพภูมิดำรงอยู่ได้ดังข้อความที่จะยกมา

ความหมายของอาหาร ๔ คือ

กพฬิงการาหาร หมายถึง รูปอาหารที่เป็นคำๆ ที่เราบริโภคเข้าไปส่วนที่จะเป็นประโยชน์หล่อเลี้ยงร่างกาย

ผัสสาหาร หมายถึง ผัสสเจตสิก ซึ่งเป็นปัจจัยให้สัมปยุตธรรมเกิดขึ้น นำมาซึ่งเวทนา

มโนสัญเจตนาหาร หมายถึง กรรม ทั้งกุศลกรรม และอกุศลกรรม ย่อมนำมาซึ่งปฏิสนธิวิญญาณ

วิญญาณาหาร หมายถึง ปฏิสนธิวิญญาณ ย่อมนำมาซึ่งนามรูป และประการที่ควรพิจารณา คือ วิญญาณาหาร มีอรรถที่กว้างขวาง ถ้าอธิบายโดยนัยที่เป็นอาหารปัจจัยแล้ว วิญญาณาหาร คือ จิต ย่อมนำมาซึ่งเจตสิกที่เกิดร่วมด้วย และนำมาซึ่งรูปที่เกิดจากจิตตามควรแก่จิตประเภทนั้นๆ ด้วย

[เล่มที่ 75] พระอภิธรรมปิฎก ธรรมสังคณี เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้าที่ 410

ถามว่า ตรัสว่าอย่างไร

ตอบว่า บรรดาอาหารเหล่านั้น ผัสสาหารเป็นปัจจัยแก่ธรรมทั้งหลายที่จิตและเจตสิกเป็นปัจจัยเหล่านั้น และย่อมนำมาซึ่งเวทนา ๓

มโนสัญเจตนาหาร ย่อมเป็นปัจจัยแก่ธรรมเหล่านั้นและย่อมนำมาซึ่งภพ ๓

วิญญาณาหาร ย่อมเป็นปัจจัยแก่ธรรมเหล่านั้น และย่อมนำมาซึ่งปฏิสนธิ นามและรูป.

ถามว่า วิญญาณาหารนั้นเป็นวิบากอย่างเดียว ส่วนวิญญาณนี้เป็นกุศลวิญญาณ มิใช่หรือ

ตอบว่า เป็นกุศลวิญญาณแม้ก็จริง ถึงอย่างนั้นกุศลวิญญาณนั้น ท่านก็เรียกว่า วิญญาณาหารเหมือนกัน เพราะเป็นสภาพเหมือนกับวิปากวิญญาณาหารนั้น

...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...

เชิญคลิกอ่าน ...

สัตว์ทั้งหลายทั้งปวงดำรงอยู่ด้วยอาหาร

ผมเห็นว่าไม่ใช่คำว่า "จำเป็น" ครับ แต่เป็น "ความจริง" ที่เมื่อชีวิตได้ประกอบด้วย รูป นาม (จิต เจตสิก) และ การเกิดใหม่ของรูปนาม

รูป มีอาหารหล่อเลี้ยงให้เกิด เสริมสร้าง เติบโตพัฒนา (แต่ไม่รู้อะไร) ทั้งกาย และประสาทรูป ต่างๆ นาม (จิต) มีอาหารหล่อเลี้ยงให้เกิด มีอยู่ คือ ปฏิสนธิวิญญาณ นาม (เจตสิก-เวทนา) มีอาหารหล่อเลี้ยงให้เกิด มีอยู่ คือ ผัสสะ (การกระทบ) การเกิดใหม่ของรูปนาม มีอาหารหล่อเลี้ยงให้เกิด มีอยู่ ดำเนินต่อ คือ เจตนา เป็นภพชาติต่อไป เป็นชีวิตต่อไป

ขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุญาตเรียนสอบถามว่า ตามความเห็นที่ 1 ที่กล่าวว่า

"มโนสัญเจตนาหาร หมายถึง กรรม ทั้งกุศลกรรมและอกุศลกรรม ย่อมนำมาซึ่งปฏิสนธิวิญญาณ" ท่านหมายเอา ปฏิสนธิวิญญาณจิต โดยเน้นที่ ภพภูมิ ๓ คือ ทุคติภูมิ สุคติภูมิ และรูปพรหม อรูปพรหมภูมิ ใช่หรือไม่ ครับ

ขอบพระคุณครับ

อ้างอิงจาก : หัวข้อ 525 ความคิดเห็นที่ 7 โดย ผู้ร่วมเดินทาง

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ใช่ครับ เพราะมโนสัญเจตนาหาร แสดงถึงเจตนา ซึ่งเป็นกรรม จำแนกเป็นอกุศลกรรมและ กุศลกรรม ซึ่งกุศลกรรม นี้ กว้างขวางมาก ครอบคลุมทั้งที่เป็นกามาวจรกุศล รูปาวจรกุศล และ อรูปาวจรกุศล ซึ่งมีผลทำให้เกิดในภพภูมิต่างๆ คือ อกุศลกรรมก็นำเกิดในทุคติภูมิ กามาวจรกุศล ก็นำเกิดในสุคติภูมิ รูปาวจรกุศล นำเกิดในรูปพรหมภูมิและอรูปาวจรกุศล นำเกิดในอรูปพรหมภูมิ เป็นเหตุให้ปฏิสนธิจิตเกิดขึ้น เป็นไป ยังไม่พ้นไปจากวัฏฏะ ครับ

...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของท่านผู้ร่วมเดินทาง และ ทุกๆ ท่านด้วยครับ...

ขอบพระคุณและขออนุโมทนาอาจารย์คำปั่นมากครับ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ