ควรทำวันไม่ให้ไร้ประโยชน์

[เล่มที่ ๕๗] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย เถรคาถา เล่ม ๒ ภาค ๓ ตอน ๓ - หน้าที่ ๒๒๘

ผู้มีกำลัง ๓ จำพวก

ซึ่งไม่มีใครโต้ตอบด้วยอุบายทั้งหลาย มีการลวงเป็นต้น ปรากฏอยู่เป็นนิตย์ สัตวโลกควรการทำอย่างไร?

ตอบว่า ควรทำวันไม่ให้ไร้ประโยชน์ด้วยมนสิการน้อยบ้างมากบ้าง อธิบายว่าควรทำวันไม่ให้เปล่าประโยชน์คือ ไม่ให้เป็นหมันด้วยการใส่ใจถึงวิปัสสนาน้อยบ้าง คือเป็นไปโดยชั้นที่สุด ชั่วกาลสักว่า งูฉก มากบ้าง คือเป็นไปตลอดวันและคืน เพราะเหตุที่ราตรีล่วงไปเท่าใด ชีวิตของสัตว์ก็ล่วงไปเท่านั้นคือสัตว์นี้ละราตรีใดๆ ไป คือทำให้พินาศไป ให้สิ้นไปชีวิตของสัตว์นั้นก็พร่องไปเท่าราตรีนั้น

ด้วยเหตุนั้น ท่านจึงแสดงว่า ชื่อว่าการสิ้นไปแห่งราตรีเป็นการสิ้นไปแห่งอายุ เพราะราตรีนั้นจะไม่หวนกลับมา. ด้วยเหตุนั้น ท่านจึงกล่าวว่า สัตว์อยู่ในครรภ์มารดาก่อนตลอดราตรีใดราตรีนั้นตั้งขึ้นแล้วก็ไป ราตรีนั้นเมื่อไปแล้วย่อมไม่หวนกลับมา. มิใช่ด้วยอำนาจราตรีอย่างเดียวเท่านั้น โดยที่แท้แม้ด้วยอำนาจอิริยาบถ ก็พึงรองรับความสิ้นไปแห่งชีวิต เพราะเหตุนั้น ท่านจึงกล่าวว่า เดิน เป็นต้น

บุคคลควรทำประโยชน์มากบ้างน้อยบ้างทุกวัน ไม่ให้ไร้ประโยชน์ ด้วยการเจริญวิปัสสนามากบ้างน้อยบ้าง คือชั่วงูฉก จนถึงเจริญตลอดวันตลอดคืน เพราะราตรีล่วงไปเท่าใด ชีวิตสัตว์ก็ล่วงไปเท่านั้น และราตรีนั้นจะไม่หวนกลับมา ดุจเดินไปสู่ความสิ้นไปแห่งชีวิตผมว่า ฟังธรรมที่ท่านอาจารย์พร่ำสอนมาให้เข้าใจ น้อมนำมาประพฤติปฏิบัติ ด้วยความไม่อยาก ไม่ติดข้องต้องการ ไม่จดจ้อง ตามกำลังปัญญาของแต่ละท่าน อบรมจนมี สติสัมปชัญญะ รู้ว่าขณะใดมีสภาพรู้เป็นอารมณ์ ขณะใดเป็นสภาพธรรมที่ปรากฏ ทีละอย่าง แค่นี้ พร้อมกับการคบสัตบุรุษ อ่านพระไตรปิฏก มีความเห็นถูก ปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม ฟังธรรมที่ท่านอาจารย์สุจินต์บรรยายไปเรื่อยๆ ตลอดชัวิต นี่ก็เป็นการทำวันไม่ให้ไร้ประโยชน์สำหร้บผมแล้วคร้บ