โทสมูลจิต

 
บ้านธัมมะ
วันที่  5 มี.ค. 2551
หมายเลข  7702
อ่าน  8,129

โทสมูลจิต

โทส (ความประทุษร้าย ความโกรธ) + มูล (รากเหง้า เหตุ)

จิตที่มีโทสเจตสิกเป็นมูล หมายถึง อกุศลจิตที่มีความประทุษร้ายอารมณ์ มีการเป็นไปหลายอย่าง เช่น โกรธ ผูกโกรธ พยาบาท ขุ่นเคือง อาฆาตแค้น หงุดหงิด ไม่พอใจ ประหม่า กลัว โทสมูลจิตมี ๒ ดวง มีความต่างกันที่เป็นจิตมีกำลัง (อสังขาริก) หรือเป็นจิตที่ไม่มีกำลัง (สสังขาริก) ได้แก่

๑. โทมนสฺสสหคตํ ปฏิฆสมฺปยุตฺตํ อสงฺขาริกํ โทสมูลจิตที่เกิดพร้อมกับความรู้สึกเสียใจ (ไม่แช่มชื่น) ประกอบกับความกระทบกระทั่ง (โทสเจตสิก) เป็นจิตที่มีกำลัง (ไม่ต้องมีการชักชวน)

๒. โทมนสฺสสหคตํ ปฏิฆสมฺปยุตฺตํ สสงฺขาริกํ โทสมูลจิตที่เกิดพร้อมกับความรู้สึกเสียใจ (ไม่แช่มชื่น) ประกอบกับความกระทบกระทั่ง (โทสเจตสิก) เป็นจิตที่ไม่มีกำลัง (มีการชักชวน) โทสมูลจิตเป็นสเหตุกจิต ประกอบด้วยเหตุ ๒ เรียกว่า ทวิเหตุกะ คือ โทสเหตุ (โทสเจตสิก) และโมหเหตุ (โมหเจตสิก)


  ความคิดเห็นที่ 1  
 
suwit02
วันที่ 16 ก.ย. 2551

สาธุ

 
  ความคิดเห็นที่ 2  
 
pornpaon
วันที่ 18 ก.ย. 2551

ขออนุโมทนาค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 3  
 
edu
วันที่ 28 มิ.ย. 2555

ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับผม ...

 
  ความคิดเห็นที่ 4  
 
ใหญ่ราชบุรี
วันที่ 3 พ.ค. 2557

สาธุ สาธุ สาธุ อนุโมทามิ และขอบพระคุณเป็นอย่างยิ่งค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 5  
 
peem
วันที่ 1 มี.ค. 2563

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 6  
 
chatchai.k
วันที่ 17 มิ.ย. 2563

ขออนุโมทนาครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 7  
 
Sea
วันที่ 10 พ.ค. 2565

กราบอนุโมทนาค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 8  
 
มาดามฮิต
วันที่ 22 ม.ค. 2567

ขอความหมายของคำว่าชักชวนกับไม่ชักชวนหน่อยครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 9  
 
chatchai.k
วันที่ 8 เม.ย. 2567

ในอัฎฐสาลินี จิตตุปปาทกัณฑ์ มีข้อความอธิบายว่า ชื่อว่า สสังขาร เพราะเป็นไปกับด้วยสังขาร (เครื่องชักจูง หรือ ชักชวน) สังขารในที่นี้หมายความถึงชักจูงด้วยตนเอง หรือผู้อื่นชักจูงหรือสั่งให้กระทำ

นี่เป็นสภาพจิตในชีวิตประจำวัน ซึ่งไม่ว่าจะเป็นกุศลหรืออกุศลก็ตาม บางครั้งก็เกิดขึ้นเองโดยอาศัยการสะสมมาในอดีต เป็นปัจจัยแรงกล้าที่ทำให้กุศลหรืออกุศลประเภทหนึ่งประเภทใด มีกำลังเกิดขึ้นเองไม่ต้องอาศัยการชักจูงใดๆ เลย คือไม่อาศัยการชักจูง

แต่ว่าบางครั้งบางขณะไม่ว่าจะเป็นกุศลหรืออกุศลก็ตามที่เกิดขึ้นนั้นมีกำลังอ่อน เกิดขึ้นได้เพราะอาศัยการชักจูงของตนเองหรือการชักจูงของบุคคลอื่นก็ได้ อกุศลและกุศลที่มีกำลังอ่อนที่อาศัยการชักจูงนั้นเป็นสสังขาริกจิต

ที่มา ...

สสังขาร

อ่าน และฟังเพิ่มเติม ...

การจำแนกจิตโดยอสังขาร และ สสังขาร

มีกำลังอ่อนต้องอาศัยการชักจูง - มีกำลังกล้าไม่ต้องอาศัยการชักจูง

 
เขียนความคิดเห็น กรุณาเข้าระบบ