สัตว์มีอัธยาศัยต่างๆ ตามการสะสม ไม่สูญหาย
ปฏิสนธิจิตที่เป็นผลของอกุศลกรรม ไม่ประกอบด้วยโสภณเจตสิก ก็ไม่สามารถเจริญกุศลถึงขั้นที่จะทำให้รู้แจ้งอริยสัจธรรม แต่การสะสมนั้น ไม่สูญหาย เพราะฉะนั้น จะเห็นได้ว่า สัตว์มีอัธยาศัยต่างๆ กันด้วย ซึ่งผู้ที่เลี้ยงสัตว์จะสังเกตอัธยาศัยที่ต่างกันของสัตว์ได้
จาก ... แนวทางเจริญวิปัสสนา ตอนที่ 1526
ขอเล่าเรื่องแมวของคุณธงชัย ชื่อขันเงิน เป็นแมวที่รูปร่างก็ไม่สวย ซึ่งก็เป็น ผลของอกุศลกรรมที่ทำให้ปฏิสนธิด้วยอเหตุกอกุศลวิบาก และไม่มีกรรมที่จะมาเกื้อกูลให้เป็นสัตว์ที่สวยงามด้วย แต่ว่านิสัยดี นิสัยแปลกมาก คุณธงชัยเล่าว่า เคยทดลองขันเงินหลายครั้ง เช่น มีปลาทอดอยู่บนโต๊ะ และคุณธงชัยก็เห็นขันเงิน นั่งอยู่ ซึ่งปกติขันเงินจะไม่หยิบอาหารบนโต๊ะเลย คุณธงชัยแอบดู เห็นขันเงินมอง ปลาทอดบนโต๊ะ และยกมือ ๒ ข้างขึ้น หรือจะเรียกว่าเท้าหน้าก็ได้ คุณธงชัยก็เกือบจะห้ามขันเงิน แต่ก็คอยดูต่อไปอีก ก็เห็นขันเงินเอื้อมไป และก็หยุด
ถ้าเป็นคนก็คงสงสัยว่า จะมีหิริโอตตัปปะที่สามารถวิรัติในขณะนั้นได้ไหม ห้ามใจของตัวเอง แม้ว่าจะเป็นสัตว์ดิรัจฉาน ที่จะถือเอาสิ่งของที่เจ้าของไม่ได้ให้ ซึ่งเป็นสิ่งที่น่าพอใจมากสำหรับแมว เพราะเป็นปลาทอด แต่ขันเงินก็หักใจ ลงจากโต๊ะ เดินออกไป
และขันเงินก็เป็นผู้ที่มีจิตใจดีในเรื่องของการบริโภค แม้ว่าจะเป็นอาหารที่ตัวเองชอบ เช่น กุ้ง หรืออาหารที่ถูกปาก แต่ถ้ามีแมวตัวอื่นอยู่ใกล้ๆ ขันเงินจะปล่อยให้แมวตัวอื่นกินก่อน ถึงแม้ว่าจะไม่เหลือกุ้งไว้สำหรับขันเงินอีก เพราะแมวที่กินก่อน กินกุ้งหมดไปแล้ว ขันเงินก็ไม่ว่าอะไร แต่ถ้าเป็นเวลาอื่น ขันเงินต้องเป็นใหญ่ คือ ขันเงินอยู่ก่อน เพราะฉะนั้น แมวที่มาทีหลังจะเป็นใหญ่กว่าขันเงินไม่ได้ เว้นเวลาที่บริโภค ซึ่งตัวที่มาทีหลังนี่ก็รู้ดี ถึงเวลากินก็เหยียบหัวขันเงิน ทำทุกอย่างได้หมด ขันเงินก็ไม่ว่าอะไรเลย ปล่อยให้กินจนอิ่มเรียบร้อยแล้ว ขันเงินจึงไปกินต่อ
เพราะฉะนั้น การสะสมอุปนิสัย ถึงแม้ว่าเป็นสัตว์ดิรัจฉาน และไม่มีสติปัญญาพอที่จะฟังธรรมเข้าใจ หรือพิจารณาเหตุผลให้ยิ่งกว่านั้น แต่การสะสมของหิริบ้าง โอตตัปปะบ้าง ก็ไม่สูญหายไปไหน ทำให้สามารถมีอัธยาศัยที่ดีงามต่างๆ กันได้
อีกตัวหนึ่ง เป็นสัตว์เลี้ยงของคุณดวงเดือน เป็นเป็ดตัวเล็กๆ ชื่อเจ้ากิ๊บ เดินตามเสมอ ไม่ว่าจะไปไหน ถึงแม้เวลาที่รับประทานอาหาร เจ้ากิ๊บก็จะนอนอยู่ที่รองเท้า และเวลาที่เจ้ากิ๊บมีเพื่อนใหม่ เจ้ากิ๊บก็จะสอนเพื่อนใหม่ให้กินรำ ให้กินน้ำ ให้กินแหน สาธิตให้ดูจนกระทั่งจะเรียกว่าพุงป่อง หรือไม่ทราบว่าส่วนไหนของเป็ดที่ทำให้เห็นว่า เจ้ากิ๊บก็แย่หน่อยเพราะการสาธิต
นี่ก็คงจะเป็นความเมตตากรุณาของสัตว์ดิรัจฉาน แม้ตัวเล็กนิดเดียว แต่เมื่อ ตัวอื่นเล็กกว่า ก็ยังมีน้ำใจที่จะช่วยเหลือตามประสาสัตว์
เพราะฉะนั้น การสะสมของกุศล และอกุศล ไม่สูญหาย แม้ว่าไม่ได้ปฏิสนธิด้วยมหาวิบาก หรือมหาวิบากญาณสัมปยุตต์ ก็ยังมีโอกาสทำให้สิ่งที่สะสมมานั้น ทำให้กายวาจาเป็นไปตามการสะสมได้
ที่มา ...