ผู้ที่ศึกษาเรื่องจิต จำเป็นที่จะต้องศึกษาเรื่องชาติของจิต ภูมิของจิต -พฐ.49/50
คุณอุไรวรรณ ผู้ที่เริ่มศึกษาเรื่องจิต มีความจำเป็นที่จะต้องเข้าใจเรื่องชาติของจิต เพราะอย่างน้อยที่สุด ถ้ารู้จักชาติกุศล และชาติอกุศลเป็นเหตุให้เกิดวิบากในโอกาสต่อไป แล้วชาติวิบากก็เป็นผล ส่วนชาติกิริยานั้นไม่ใช่ทั้งเหตุ และไม่ใช่ทั้งผล ขอเชิญคุณอรรณพกรุณากล่าวเสริมตรงนี้
อ.อรรณพ กามาวจรภูมิ และกามาวจรจิตโดยภูมิแล้วเป็นไปในกามคือ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ และ ชื่อ เรื่องราวที่เกี่ยวเนื่องกับรูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ เป็นจิตที่เป็นไปโดยมากในกามภูมิ ซึ่งภูมิมี ๒ ความหมาย "ภูมิคือที่เกิดของสัตว์" เช่น ภูมิที่เป็นมนุษย์ เป็นอบายภูมิ เป็นสวรรค์ เป็นพรหมโลก นี่คือภูมิ ซึ่งประมวลแล้วจะมี ๓๑ ภูมิ ส่วนภูมิในความหมายที่เรากำลังพิจารณากันอยู่ ก็คือ "ระดับของจิต" มีอยู่ ๔ ระดับ หรือ ๔ ภูมิ "กามาวจรภูมิ " คือภูมิที่เป็นไปในรูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ "รูปาวจรภูมิ" คือ ภูมิของจิตในขั้นที่เป็นอัปปนาสมาธิแล้วมีความแนบแน่น "อรูปาวจรภูมิ" เป็นอรูปฌาณจิต และ "โลกุตตรภูมิ" มีพระนิพพานเป็นอารมณ์ ถ้าเราจะกล่าวถึงภูมิที่จะพิจารณาโดยสงเคราะห์กับชาติ กามาวจรภูมิ หรือกามาวจรจิตมีชาติอะไรบ้าง จิตที่เป็นไปในรูป เสียง กลิ่นรส โผฏฐัพพะ จิตที่คิดนึกในขณะนี้ จิตของเราก็คงไม่มีใครมีรูปาวจรจิต หรืออรูปาวจรจิต หรือโลกุตตรจิตที่เกิดขึ้นในขณะนี้
ที่มา ...