ปราภวสูตร ... เสาร์ที่ ๑๓ พฤศจิกายน ๒๕๕๓

•••..... ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย .....••• ... สนทนาธรรมที่ ...
•••..... มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา ....•••

พระสูตร ที่นำมาสนทนาที่มูลนิธิฯ

วันเสาร์ ๑๓ พ.ย. ๒๕๕๓ เวลา ๐๙.๐๐ - ๑๒.๐๐ น. คือ

ปราภวสูตร (ว่าด้วยความเสื่อม ๑๒ อย่าง)

... จาก ...

[เล่มที่ 46] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต เล่มที่ ๔๖ - หน้าที่ ๓๐๙ - ๓๒๕

...นำสนทนาโดย...

ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์

[เล่มที่ 46] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย สุตตนิบาต เล่มที่ ๔๖ - หน้าที่ ๓๐๙ - ๓๒๕

ปราภวสูตรที่ ๖ (ว่าด้วยความเสื่อม ๑๒ อย่าง)

[๓๐๓] ข้าพเจ้าได้สดับมาแล้วอย่างนี้ :- สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน อารามของท่านอนาถบิณฑิกเศรษฐี ใกล้พระนครสาวัตถี ครั้งนั้นแล เมื่อปฐมยามสิ้นไปแล้วเทวดาตนหนึ่งมีรัศมีอันงดงามยิ่ง ทำพระวิหารเชตวันทั้งสิ้นให้สว่างไสว เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าถึงที่ประทับ ถวายบังคมพระผู้มีพระภาคเจ้าแล้ว ยืนอยู่ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง ครั้นแล้วได้ทูลถามพระผู้มีพระภาคเจ้าด้วยคาถาว่า [๓๐๔] ข้าพระองค์มา เพื่อจะทูลถาม ถึงผู้เสื่อม และคนผู้เจริญ กะท่านพระโคดม จึงขอทูลถามว่า อะไรเป็นทางของคนเสื่อม. พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสตอบว่า บุคคลผู้เจริญ เป็นผู้อันบุคคลรู้ได้โดยง่าย บุคคลผู้เสื่อม ก็เป็นผู้อันบุคคลรู้ได้โดยง่าย ผู้ใคร่ธรรมเป็นผู้เจริญ ผู้เกลียดธรรมเป็นผู้เสื่อม

เพราะเหตุนั้นแล เราจงทราบชัดข้อนี้ เถิดว่า ความเสื่อมนั้นเป็นที่ ๑. เทวดา กราบทูลว่า ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้า ขอพระองค์ โปรดตรัสบอกคนเสื่อมที่ ๒ อะไรเป็นทางของ คนเสื่อม.

พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสตอบว่า คนมีอสัตบุรุษเป็นที่รัก ไม่กระทำ สัตบุรุษให้เป็นที่รัก ชอบใจธรรมของอสัต- บุรุษ ข้อนั้นเป็นทางของคนเสื่อม เพราะ เหตุนั้นแล เราจงทราบข้อนี้เถิดว่า ความ เสื่อมนั้นเป็นที่ ๒. เทวดา กราบทูลว่า ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้า ขอพระองค์ โปรดตรัสบอกคนเสื่อมที่ ๓ อะไรเป็นทางของ คนเสื่อม. พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสตอบว่า คนใดชอบนอน ชอบคุย ไม่หมั่น เกียจคร้าน โกรธง่าย ข้อนั้นเป็นทางของ คนเสื่อม เพราะเหตุนั้นแล เราจงทราบชัด ข้อนี้เถิดว่า ความเสื่อมนั้นเป็นที่ ๓. เทวดากราบทูลว่า ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้า ขอพระองค์ โปรดตรัสบอกคนเสื่อมที่ ๔ อะไรเป็นทางของ คนเสื่อม. พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสตอบว่า คนใดสามารถ แต่ไม่เลี้ยงมารดาหรือ บิดาผู้แก่เฒ่า ผ่านวัยหนุ่มสาวไปแล้ว ข้อ นั้นเป็นทางของคนเสื่อม เพราะเหตุนั้นแล เราจงทราบชัดข้อนี้เถิดว่า ความเสื่อมนั้น เป็นที่ ๔. เทวดา กราบทูลว่า

ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้า ขอพระ- องค์โปรดตรัสบอกคนเสื่อมที่ ๕ อะไรเป็นทาง ของคนเสื่อม. พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสตอบว่า คนใดลวงสมณะพราหมณ์ หรือแม้ วณิพกอื่นด้วยมุสาวาท ข้อนั้นเป็นทางของ คนเสื่อม เพราะเหตุนั้นแล เราจงทราบชัด ข้อนี้เถิดว่า ความเสื่อมนั้นเป็นที่ ๕. เทวดา กราบทูลว่า ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้า ขอพระ- องค์โปรดตรัสบอกคนเสื่อมที่ ๖ อะไรเป็นทาง ของคนเสื่อม.

พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสตอบว่า คนมีทรัพย์มาก มีเงินทอง ของกิน กินของอร่อยแต่ผู้เดียว ข้อนั้นเป็นทางของ คนเสื่อม เพราะเหตุนั้นแล เราจงทราบชัด ข้อนี้เถิดว่า ความเสื่อมนั้นเป็นที่ ๖. เทวดากราบทูลว่า ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้า ขอพระ- องค์โปรดตรัสบอกคนเสื่อมที่ ๗ อะไรเป็นทาง ของคนเสื่อม. พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสตอบว่า คนใดหยิ่งเพราะชาติ หยิ่งเพราะ ทรัพย์ และหยิ่งเพราะโคตร ย่อมดูหมิ่น ญาติของตน ข้อนั้นเป็นทางของคนเสื่อม เพราะเหตุนั้น เราจงทราบชัดข้อนี้เถิดว่า ความเสื่อมนั้นเป็นที่ ๗. เทวดา กราบทูลว่า ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้า ขอพระ- องค์โปรดตรัสบอกคนเสื่อมที่ ๘ อะไรเป็นทาง ของคนเสื่อม. พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสตอบว่า คนใดเป็นนักเลงหญิง เป็นนักเลง สุรา และเป็นนักเลงการพนันผลาญทรัพย์ ที่ตนหามาได้ ข้อนั้นเป็นทางของคนเสื่อม เพราะเหตุนั้นแล เราจงทราบชัดข้อนี้เถิดว่า ความเสื่อมนั้นเป็นที่ ๘. เทวดา กราบทูลว่า ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้า ขอพระ- องค์โปรดตรัสบอกคนเสื่อมที่ ๙ อะไรเป็นทาง ของคนเสื่อม. พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสตอบว่า คนไม่สันโดษด้วยภริยาของตน ประ- ทุษร้ายในภริยาของคนอื่น เหมือนประทุษร้าย ในหญิงแพศยา ข้อนั้นเป็นทางของคนเสื่อม เพราะเหตุนั้นแล เราจงทราบชัดข้อนี้เถิดว่า ความเสื่อมนั้นเป็นที่ ๙. เทวดา กราบทูลว่า ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้า ขอพระ- องค์โปรดตรัสบอกคนเสื่อมที่ ๑๐ อะไรเป็นทาง ของคนเสื่อม. พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสตอบว่า ชายแก่ ได้หญิงรุ่นสาวมาเป็นภริยา ย่อมนอนไม่หลับ เพราะความหึงหวงหญิง

รุ่นสาวนั้น ข้อนั้นเป็นทางของคนเสื่อม เพราะเหตุนั้น เราจงทราบชัดข้อนี้เถิดว่า ความเสื่อมนั้นเป็นที่ ๑๐. เทวดา กราบทูลว่า ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้า ขอพระ- องค์โปรดตรัสบอกคนเสื่อมที่ ๑๑ อะไรเป็นทาง ของคนเสื่อม. พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสตอบว่า คนใดตั้งหญิงนักเลงสุรุ่ยสุร่าย หรือ แม้ชายเช่นนั้นไว้ในความเป็นใหญ่ ข้อนั้น เป็นทางของคนเสื่อม เพราะเหตุนั่น เราจง ทราบชัดข้อนี้เถิดว่า ความเสื่อมนั้นเป็นที่ ๑๑. เทวดากราบทูลว่า ข้าแต่พระผู้มีพระภาคเจ้า ขอพระ- องค์โปรดตรัสบอกคนเสื่อมที่ ๑๒ อะไรเป็น ทางของคนเสื่อม. พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสตอบว่า ก็บุคคลผู้เกิดในสกุลกษัตริย์ มีโภค- ทรัพย์น้อย มีความมักใหญ่ ปรารถนา ราชสมบัติ ข้อนั้นเป็นทางของคนเสื่อม. บัณฑิต ผู้ถึงพร้อมด้วยความเห็นอัน ประเสริฐ พิจารณาเห็นคนเหล่านี้ ว่าเป็นผู้ เสื่อมในโลก ท่านย่อมคบโลกที่เกษม.

จบปราภวสูตรที่ ๖.