เรื่องเด็กหญิงแห่งตระกูลคนใดคนหนึ่ง ... เสาร์ที่ ๘ มกราคม ๒๕๕๔

นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทธสฺส
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทธสฺส
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทธสฺส

พุทฺธํ สรณํ คจฺฉามิ
ธมฺมํ สรณํ คจฺฉามิ
สงฺฆํ สรณํ คจฺฉามิ

•••..... ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย .....•••

... สนทนาธรรมที่ ...
•••..... มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา ....•••

พระสูตร ที่นำมาสนทนาที่มูลนิธิฯ

วันเสาร์ ๘ ม.ค. ๒๕๕๔ เวลา ๐๙.๐๐ - ๑๒.๐๐ น. คือ

เรื่องเด็กหญิงแห่งตระกูลคนใดคนหนึ่ง

...จาก...

[เล่มที่ 42] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๔๒[เล่มที่ 47] หน้าที่ ๓๗๑ – ๓๗๒

...นำสนทนาโดย...

ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์

[เล่มที่ 42] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๔๒ หน้าที่ ๓๗๑ – ๓๗๒

๔. เรื่องเด็กหญิงแห่งตระกูลคนใดคนหนึ่ง

ข้อความเบื้องต้น

พระศาสดาเมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน ทรงปรารภกุมาริกาคนใดคนหนึ่ง ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า "นตฺถิ ราคสโม อคฺคิ (ไฟ เสมอด้วยราคะ ย่อมไม่มี) " เป็นต้น.

พระศาสดาเสด็จในงานอาวาหมงคล ได้ยินว่า มารดาของกุมาริกานั้น กระทำอาวาหมงคล นิมนต์พระศาสดาเสด็จมาในวันมงคล. พระศาสดา อันหมู่แห่งภิกษุแวดล้อม เสด็จไปในที่นั้น ประทับนั่งแล้ว. หญิงสาวแม้คนนั้นแล กระทำการกรองน้ำเป็นต้น เพื่อหมู่แห่งภิกษุ เที่ยวไปๆ มาๆ อยู่. ฝ่ายสามีของนาง ได้ยืนแลดูนางอยู่แล้ว. เมื่อเขาแลดูอยู่ ด้วยอำนาจแห่งราคะ กิเลสในภายในย่อมฟุ้งขึ้น เขาถูกความไม่รู้ครอบงำแล้ว จึงไม่บำรุงพระพุทธเจ้า ไม่บำรุงพระมหาเถระ ๘๐ แต่ได้กระทำจิตไว้ว่า "เราจักเหยียดมือออกจับหญิงสาวนั้น" พระศาสดา ทรงเล็งเห็นอัธยาศัยของเขาแล้ว ได้ทรงกระทำโดยประการที่เขาจะไม่เห็นหญิงนั้น. เขาไม่เห็นหญิงนั้นแล้ว จึงได้ยืนแลดูพระศาสดา. ในกาลที่เขายืนแลอยู่ พระศาสดา ตรัสว่า "ดูก่อนกุมาร ก็ชื่อว่าไฟ เช่นกับไฟคือราคะ ไม่มี, ชื่อว่าโทษ เช่นกับโทษคือโทสะ ไม่มี, ชื่อว่าทุกข์ เช่นกับทุกข์เพราะการบริหารขันธ์ ไม่มี,แม้สุข เช่นกับนิพพานสุข ไม่มีเหมือนกัน" ดังนี้แล้ว ตรัสพระคาถานี้ว่า :- นตฺถิ ราคสโม อคฺคิ นตฺถิ โทสสโม กลิ นตฺถิ ขนฺธาทิสา ทุกฺขา นตฺถิ สนฺติปร สุข. "ไฟเสมอด้วยราคะ ย่อมไม่มี, โทษเสมอด้วยโทสะ ย่อมไม่มี, ทุกข์ทั้งหลาย เสมอด้วยขันธ์ ย่อมไม่มี, สุขอื่นจากความสงบ ย่อมไม่มี"

แก้อรรถ

บรรดาบทเหล่านั้น สองบทว่า นตฺถิ ราคสโม ความว่า ชื่อว่าไฟอื่น เสมอด้วยราคะ ซึ่งสามารถเพื่อจะไม่แสดงควัน เปลว หรือ ถ่าน ไหม้ในภายในเท่านั้น แล้วจึงกระทำกองเถ้า ย่อมไม่มี. บทว่า กลิ ความว่า แม้โทษ เสมอด้วยโทสะ ย่อมไม่มี. บทว่า ขนฺธสมา ได้แก่ เสมอด้วยขันธ์ทั้งหลาย. อธิบายว่า ชื่อว่าทุกข์อย่างอื่นเหมือนอย่างขันธ์ทั้งหลายที่บุคคลบริหารอยู่เป็นทุกข์ ย่อมไม่มี. สองบทว่า สนฺติปร สุข ความว่า แม้สุขอื่นยิ่งกว่าพระนิพพาน ย่อมไม่มี. อธิบายว่า ความจริงสุขอย่างอื่น ก็เป็นสุขเหมือนกัน แต่พระนิพพาน เป็นบรมสุข. ในกาลจบเทศนา กุมาริกาและกุมาร ตั้งอยู่ในโสดาปัตติผลแล้ว. ในขณะนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้า ได้ทรงทำอาการคืออันเห็นซึ่งกันและกัน แก่คนทั้งสองนั้น ดังนี้แล

เรื่องเด็กหญิงแห่งตระกูลคนใดคนหนึ่ง จบ.