ชีวิตอินทรีย์
เรียนถาม
ชีวิตอินทรีย์ เป็นทั้งรูปและเจตสิก หรืออย่างไรคะ ขอความกรุณาอธิบายด้วยค่ะ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
เมื่อพูดถึง ชีวิตินทริย นั้น มีทั้ง รูป และ นาม (เจตสิก) อธิบายดังนี้ครับ
ชีวิตินทริยเจตสิก เป็นเจตสิกที่ดำรงรักษาสัมปยุตตธรรม ให้ดำรงชีวิตอยู่ก่อนที่จะดับไป แม้แต่นามธรรมที่เกิดขึ้นแล้วนั้นจะดำรงอยู่ได้เพียงชั่วขณะ ก็ยังต้องอาศัยปัจจัย คือชีวิตินทริยเจตสิกที่เกิดร่วมกันในขณะนั้นรักษาไว้จึงดำรงอยู่ได้ ชีวิตินทริยเจตสิกจึงเป็นปัจจัยแก่จิตและเจตสิกที่เกิดร่วมกันโดยเป็นอินทริยปัจจัย คือ เป็นใหญ่ในการรักษาสัมปยุตตธรรมที่เกิดร่วมด้วยให้ดำรงอยู่ชั่วขณะก่อนที่จะดับไป
ชีวิตินทริยรูป คือ รูปที่เป็นใหญ่ในความเป็นอยู่, ทำให้มีอายุอยู่ได้ หมายถึง สภาวรูปที่มีลักษณะรักษาสหชาตรูป คือ รูปที่เกิดขึ้นพร้อมกัน ให้มีชีวิตดำรงอยู่ได้ เหมือนน้ำที่หล่อเลี้ยงดอกอุบล ฉะนั้น ชีวิตรูปเป็นรูปที่มีกรรมเป็นสมุฏฐาน คือเกิดจากกรรม จึงตามอนุบาลรักษากัมมชรูปที่เกิดพร้อมกันเท่านั้น ทำให้รูปของสัตว์ที่มีชีวิตแตกต่างจากรูปของสิ่งที่ไม่มีชีวิตหรือสัตว์ที่ตายแล้ว ดังนั้น รูปของสัตว์ที่มีชีวิต จึงมีชีวิตินทริยรูป แต่ รูปของสิ่งที่ไม่มีชีวิต ไม่มีชีวิตินทริยรูป ครับ
ขออนุโมทนาที่ร่วมสนทนา
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ถึงแม้ชีวิตอินทรีย์ จะเป็นทั้งรูปและเจตสิก แต่ก็เป็นธรรมที่แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง ไม่ปะปนกัน เพราะเหตุว่า ถ้าเป็นชีวิตินทริยเจตสิก แล้ว เป็นนามธรรมที่เกิดร่วมกับจิตทุกขณะ ทุกประเภท ไม่มีเว้น เป็นใหญ่ในการรักษาจิตและเจตสิกที่เกิดร่วมกันให้ดำรงอยู่จนกว่าจะดับไป ถ้าเป็นชีวิตทริยรูป แล้ว ไม่ใช่นามธรรม ไม่ใช่สภาพรู้ แต่เป็นธรรมที่มีจริง เป็นรูปธรรมประเภทหนึ่ง ที่เกิดขึ้นเพราะกรรมเป็นสมุฏฐาน กลุ่มของรูปที่เกิดจากกรรมจะมีชีวิตินทริยรูปเกิดด้วยเสมอ ชีวิตินทริยรูปเป็นใหญ่ในการรักษารูปที่เกิดจากกรรมด้วยกัน ชีวิตินทริยรูป จะไม่เกิดจากสมุฏฐานอื่นเลย นอกจากกรรมเป็นสมุฏฐานเท่านั้น ครับ.
ขอเชิญคลิกฟังคำบรรยายของท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ได้ที่นี่ครับ
รูปที่เกิดจากกรรมต้องมีชีวิตินทริยรูป
ชีวิตินทรีย์อุปถัมภ์สหชาตธรรมให้เป็นไปได้
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
ชีวิตอินทรีย์ หมายถึง การรักษา การหล่อเลี้ยงให้มีชีวิตอยู่ต่อไป เช่น คนที่ยังมีชีวิตอยู่ ยังไม่ตาย มีทั้งนามธรรม และ รูปธรรม ทำให้เคลื่อนไหวได้ พูดได้ ค่ะ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ
เรียนถามเพิ่มเติม
เจตสิกใดเทียบเคียงได้กับอุปจยรูปบ้างครับ
ขอบคุณและขออนุโมทนาครับ