ศึกษาพระไตรปิฎก [ทั้ง ๓ ปิฎก ก็เพื่อเข้าใจสภาพธรรมที่มีขณะนี้]

ขอยกคำบรรยายจาก คำบรรยายของท่านอาจารย์จากที่ต่างๆ มารวบรวมไว้เพื่อความเข้าใจว่า ไม่ว่าจะเป็นปิฎกไหนทั้ง ๓ ปิฎกก็เพื่อเข้าใจสภาพธรรมที่มีขณะนี้

จุดประสงค์ที่ถูกต้อง ของการฟังพระธรรม ไม่ว่าจะส่วนหนึ่งส่วนใดข้อความในพระไตรปิฎก นั้น ก็เพื่อเข้าใจ ไม่ใช่เพื่ออย่างอื่นเลย ไม่ใช่เพื่อลาภ ไม่ใช่เพื่อยศ ไม่ใช่เพื่อสรรเสริญ ไม่ใช่เพื่อสักการะ เพื่อเข้าใจความจริงของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ การอบรมความเข้าใจถูกเห็นถูกไม่ใช่เรื่องทำขึ้น แต่สภาพธรรมขณะนี้มี แล้วรู้ความจริงของสิ่งที่กำลังปรากฏในขณะนี้ เพราะว่าจริงๆ แล้ว ไม่มีคนเลย มีแต่เพียงสภาพธรรม ถ้าไปทำสิ่งอื่นมารู้ จะไม่มีสิ่งที่กำลังปรากฏในขณะนี้ เมื่อมีการฟังเพื่อเข้าใจความจริงมากขึ้นๆ ก็จะน้อมไปสู่ความเข้าใจ รู้ความจริง ทุกอย่างเป็นการสะสมความเข้าใจเป็นการอบรมความเข้าใจ ปัญญาน้อมไป ไม่ใช่เราน้อมไป หรือเราปฏิบัติไม่ใช่เราไปจดจ้องหรือเราไปคิดหาธรรมเอง

การศึกษาพระอภิธรรม เพื่อเห็นแต่ละขณะจิตซึ่งเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย และทำกิจสืบต่อกันตามวาระหนึ่งๆ ที่มีการเห็น มีการได้ยิน มีการได้กลิ่น มีการลิ้มรส มีการรู้สิ่งที่กระทบสัมผัส มีการคิดนึก ซึ่งแสดงให้เห็นความเป็นอนัตตา ความเป็นอนิจจัง ความไม่มีสาระของแต่ละขณะ ซึ่งการที่จะเกิดได้ ก็ต้องมีเหตุปัจจัยจึงเกิดและเหตุปัจจัยนั้นก็ไม่ได้อยู่ในอำนาจบังคับบัญชาของใครเลย แล้วแต่ว่าอาศัยธาตุชนิดใด เจตสิกชนิดใดเกิดขึ้นในกาลไหน กระทำกิจไหน แล้วก็ดับไปอยู่เรื่อยๆ

เพราะฉะนั้นการฟังพระธรรมจะต้องศึกษาความละเอียดของธรรม ที่เป็นส่วนของพระอภิธรรมด้วย และพร้อมกันนั้น ก็ต้องศึกษาพระสูตร เพื่อจะได้เห็นโทษของอกุศล เห็นประโยชน์ของกุศลเพื่อที่จะพิจารณาตนเอง พระสูตรนั้นกล่าวถึงบุคคลต่างๆ เช่นท่านพระสารีบุตร ท่านอนาถบิณฑิกกะ ท่านพระเทวทัต ท่านพระอานนท์ ซึ่งตามความเป็นจริงไม่มีใครเลย มีแต่เพียงสภาพธรรมต่างๆ สิ่งที่มีจริงไม่ใช่ใคร ไม่ใช่ของใครเช่น เห็น ได้ยิน คิด ความติดข้อง โกรธ กุศล อกุศล ล้วนเป็นสิ่งที่มีจริงเกิดขึ้นตามเหตุปัจจัย ไม่อยู่ในอำนาจบัญชาของใครได้ สิ่งที่มีจริงนั้นลึกซึ้งละเอียด