ปันธรรม - ปัญญ์ธรรม ... ครั้งที่ ๒๗๑

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ขออนุญาตแบ่งปันข้อความธรรม (ปันธรรม) ที่ได้จากการฟังพระธรรมจากท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ในแต่ละครั้ง รวบรวมเป็นธรรมเตือนใจเพื่อศึกษาและพิจารณาร่วมกัน เพื่อความเข้าใจธรรม (ปัญญ์ธรรม) ตามความเป็นจริง ซึ่งเป็นข้อความที่สั้นบ้าง ยาวบ้าง แต่ก็มีอรรถที่สมบูรณ์ พอที่จะเข้าใจได้ควรค่าแก่การพิจารณาอย่างยิ่ง ดังนี้

ปันธรรม - ปัญญ์ธรรม ... ครั้งที่ ๒๗๑

~ ทุกคำที่กล่าว (ตามพระธรรม) เป็นการเคารพในพระรัตนตรัย สิ่งใดที่ผิด ก็ควรที่จะให้พุทธบริษัทได้เข้าใจ เพื่อที่จะได้ช่วยกันไม่กระทำสิ่งที่ผิด เป็นประโยชน์ทั้งแก่ผู้กระทำผิด ที่จะรู้ว่า ผิด แล้วไม่กระทำ และเป็นประโยชน์สำหรับคนอื่นด้วย ที่จะไม่อนุโมทนาสาธุในสิ่งที่ผิด (คือ ไม่เห็นดีเห็นงามไปกับสิ่งที่ผิด)

~ อีกความหมายของ "ภิกขุ (ภิกษุ) " คือ ผู้ที่ทำความดีในเพราะการขอ รู้คุณเลยว่าอาหารแต่มื้อ ได้มาจากผู้ที่มอบให้ ใส่ลงไปในบาตรเพื่อที่จะให้ชีวิตดำรงอยู่ เพราะฉะนั้น เมื่อชีวิตเป็นอย่างนี้ ก็ต้องทำความดี ให้คุ้มกับการที่เขาได้ให้

~ อวิชชา คือ ไม่รู้ และ วิชชา คือ รู้ เราจะเอาวิชชามาแต่ไหน มีอะไรเป็นปัจจัยให้วิชชา (ปัญญา) เกิด ต้องเข้าใจธรรมอย่างเดียว เมื่อฟังพระธรรมเข้าใจ มีพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า เป็นที่พึ่งให้เราเกิดปัญญา ไม่ใช่เพื่อให้เราพ้นภัยอันตราย หรือ พึ่งให้เราทำนั่น ทำนี่ให้สำเร็จ แต่พึ่งพระธรรมคำสอนของพระองค์ เพื่อให้เรามีปัญญา และธรรมฝ่ายดีทั้งหมด ซึ่งจะนำผลที่ดีมาให้ตามควรแก่เหตุที่จะเป็นไปได้

~ อดทนได้ไหมถ้าคนนั้นเขาว่าร้ายเรา ทำร้ายเราด้วยอะไรก็ตาม แต่ความเป็นมิตรของเราต่อเขานั้น เขาทำลายไม่ได้ เรายังคงมีความหวังดี ไม่ประทุษร้าย พร้อมที่จะช่วยช่วยอย่างอื่นนั้นช่วยได้เพียงชั่วคราว แต่ช่วยให้เขาเป็นคนดีและเข้าใจพระธรรม นั่นคือประโยชน์จริงๆ ของการคบกัน เรารู้จักกันเพื่ออะไร ถ้ารู้จักเพื่อไปไหนด้วยกัน รับประทานอาหารด้วยกัน จะมีประโยชน์อะไร แต่ประโยชน์จริงๆ ของการเป็นมิตร ความเป็นเพื่อนผู้หวังดีที่แท้จริง คือ อดทน ไม่หวั่นไหว เพื่อให้คนที่เรารู้จัก คนที่เราเป็นมิตรนั้นได้เป็นคนดีและเข้าใจพระธรรม

~ ขณะใดที่ความดีเกิดขึ้น ไม่ทำร้ายตนเองและไม่ทำร้ายคนอื่น อกุศลเป็นศัตรู แต่คุณความดีเป็นมิตร เรามีความดี คือ ความหวังดี เกื้อกูล อดทนที่จะให้คนอื่นเกิดปัญญา อดทนรอให้เขาเป็นคนดี ไม่ว่าคำพูดของเขาจะร้ายต่อเรา หรือจะทำอะไรต่อเราก็ตาม แต่ความเป็นมิตรที่แท้จริงจะทำให้สามารถอดทนคอย จนกระทั่งพระธรรมทำให้เขาเป็นคนดีได้

~ แสงสว่าง คือ ปัญญา อวิชชา คือ ความมืด ใครมีปัญญาก็เป็นประโยชน์กับคนนั้น ขอให้เราเป็นคนหนึ่งที่จะมีปัญญาเป็นแสงสว่าง หรือ เป็นคนที่ทำความดี ในท่ามกลางความชั่วร้ายที่บังคับบัญชาไม่ได้ แต่แม้กระนั้นเราก็จะพยายามทำความดี และศึกษาพระธรรม ให้เข้าใจธรรมได้ถูกต้องมากขึ้น โดยไม่หวั่นไหว เพราะถึงอย่างไรก็ต้องจากโลกนี้ไปแน่

~ พระพุทธเจ้าทรงเป็นกัลยาณมิตรที่ประเสริฐยิ่ง ไม่มีใครเทียบได้ เพราะทรงแสดงพระธรรมให้แต่ละคนเข้าใจ เรามีมิตรเยอะมาก แต่มีกัลยาณมิตรบ้างไหม? รู้จักพระสัมมาสัมพุทธเจ้า แค่ไหน? ทุกคำถามมีคำตอบและ เป็นคำตอบที่พิสูจน์ได้ชัดเจน แต่ต้องไตร่ตรอง จนกระทั่งเป็นปัญญาของตนเองแต่ละคน

~ พระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้และทรงแสดงพระธรรมให้คนที่สะสมมาได้เห็นประโยชน์ สามารถเข้าใจ และ มั่นคงในความดีต่อไปเรื่อยๆ เราเป็นอย่างนี้ คนอื่นจะเป็นอย่างไรก็ตาม แต่เราหวังดีมีความเป็นมิตร พร้อมที่จะช่วยเหลือเกื้อกูล ไม่มีคนอื่นเป็นที่พึ่ง แต่มีความดีของตนเองเป็นที่พึ่ง เมื่อมีโอกาสฟังพระธรรม ต้องไม่ละเลยที่จะไตร่ตรองให้เข้าใจ และ พิจารณา และเห็นประโยชน์

~ พระผู้มีพระภาคทรงแสดงปัจจัยของสภาพธรรมแต่ละหนึ่งๆ ไว้โดยละเอียดมาก ไม่มีช่องว่างที่จะให้ความเป็นเราแทรกเข้ามาได้เลย

~ ธรรมทั้งหมดเป็นอนัตตา (ไม่ใช่ตัวตน ไม่อยู่ในอำนาจบังคับบัญชาของใคร) ไม่ใช่เราจะบังคับอะไรได้ ทุกคนอยากเป็นคนดี แต่ไม่ดีเพราะไม่มีปัจจัยที่ทำให้ธาตุดีเกิดขึ้น เพราะฉะนั้น ก็ต้องเป็นธาตุไม่รู้นั่นแหละที่ทำให้สิ่งที่ไม่ดีเกิดขึ้น เช่น เพราะไม่รู้ จึงคิดว่ามีเรา มีเขา มีทุกสิ่งทุกอย่างเหมือนเที่ยง ยั่งยืน ไม่เกิดดับเลย

~ ขณะใดมีอวิชชา (ความไม่รู้) ขณะนั้นก็เก็บขยะไปทุกวัน ชีวิตนี้จะมีค่าก็เมื่อมีโอกาสได้ฟัง ได้เข้าใจพระธรรม

~ ความเข้าใจจะทำให้ชีวิตดำเนินไปในทางที่ถูกต้อง เพราะปัญญาสามารถเห็นว่าอะไรถูก อะไรผิด อะไรดี อะไรชั่ว

~ เคารพในพระรัตนตรัย ศึกษาพระธรรมให้เข้าใจ นี้คือ สิ่งที่เป็นประโยชน์สูงสุดในชีวิตนี้ ไม่ใช่ไปทำตามในสิ่งที่ผิด

~ เมื่อเข้าใจพระธรรม ก็จะรู้ว่า ไม่มีอะไรที่มีค่าและสามารถแก้ความไม่เป็นสุขสงบของโลกได้ นอกจากปัญญาที่เริ่มเข้าใจพระธรรม

~ ข้อสำคัญที่สุด คือ ต้องเห็นโทษของอกุศลตามความเป็นจริง ตราบใดที่ยังไม่เห็นว่า อกุศลนั้นๆ เป็นโทษ ก็จะไม่มีการพากเพียรที่จะละอกุศลนั้นๆ เลย

~ คุณค่าของพระธรรมที่พระผู้มีพระภาคได้ทรงแสดงไว้โดยประการทั้งปวง เพื่อเกื้อกูลแก่การขัดเกลา เพื่อที่จะให้กุศลธรรมทั้งหลายเจริญขึ้น ละคลายอกุศลธรรมทั้งหลายลง เป็นการเกื้อกูลแก่การที่สติจะระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรม และละการยึดมั่นในสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ

~ ขณะใดก็ตามที่สติไม่เกิดขึ้นระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ ขณะนั้นก็เป็นความเมา แต่ว่าเมาด้วยกิเลส คือ โลภะ โทสะ โมหะ เมาด้วยโลภะ เมาด้วยโทสะ เมาด้วยโมหะ มีเป็นประจำอยู่แล้ว แต่บางท่านก็ยังเพิ่มการที่จะดื่มสุราให้เมายิ่งขึ้น ถึงกับขาดสัมปชัญญะ ที่จะระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่ปรากฏ

~ ในพระไตรปิฎกทั้งหมดเป็นเรื่องที่พระผู้มีพระภาคทรงพร่ำสอนจริงๆ เพื่อที่จะให้สติเกิด ในขณะฟังให้ระลึกได้ ให้รู้ในลักษณะของรูปธรรมและนามธรรมที่กำลังปรากฏทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ แต่ถ้าประมาทไม่เห็นโทษของกิเลส ก็จะไม่เห็นคุณประโยชน์เลยว่า ทำไมพระผู้มีพระภาคจึงทรงพร่ำสอนอย่างนี้ ครั้งเดียวก็น่าจะพอ ใช่ไหม? แต่นี่พระผู้มีพระภาคทรงทราบว่า ในขณะใดที่มีปัจจัยให้สติเกิดระลึกได้ สติก็เกิดระลึกได้เพียงชั่วขณะ แล้วต่อจากนั้นกิเลสมีกำลัง พร้อมที่จะเป็นปัจจัยให้เกิดขึ้นเป็นอกุศลธรรมต่อไป ด้วยเหตุนี้ จึงได้ทรงพร่ำสอนไว้ทุกประการ

~ ธรรมทั้งหลายเป็นอนัตตา ถ้าบังคับได้เป็นอัตตา พระผู้มีพระภาคก็คงจะทรงบังคับให้ทุกคนนี้หมดกิเลส ไม่มีการล่วงศีลเลย แต่เพราะเหตุว่าสภาพธรรมทั้งหลายเป็นอนัตตา จึงได้ทรงแสดงคุณและโทษของธรรมทั้งหลายตามความเป็นจริง ให้ผู้ศึกษาผู้ปฏิบัติธรรมได้พิจารณาดู แล้วก็อบรมเจริญธรรมฝ่ายกุศลให้ยิ่งขึ้นเท่าที่สติปัญญาสามารถที่จะกระทำได้ ตามระดับขั้นของแต่ละบุคคล

~ การฆ่าสัตว์เป็นสิ่งที่ไม่ควรกระทำ เมื่อเห็นว่าเป็นสิ่งที่น่ารังเกียจ เป็นธรรมที่ควรรังเกียจ ควรกลัว ไม่ควรที่จะเห็นว่าเป็นสิ่งที่ควรกระทำเลย ขณะนั้นลักษณะของสภาพธรรมคือหิริและโอตตัปปะ การรังเกียจในการทำทุจริตกรรมจึงเกิดขึ้น นั่นก็ต้องเป็นสติขั้นหนึ่ง คือสติขั้นศีล ที่ทำให้รู้ว่า การที่จะเบียดเบียนสัตว์อื่นนั้น เป็นสิ่งที่ไม่ควรกระทำ เป็นอกุศลธรรม

~ ถ้าท่านจะพิจารณาชีวิตจริงๆ ของท่าน ท่านก็จะทราบได้ว่ายังมีอกุศลอีกมากมายเหลือเกิน ในพระไตรปิฎก พระผู้มีพระภาคทรงแสดงเรื่องของธรรมฝ่ายดีทุกขั้น ตั้งแต่เบื้องต้น จนกระทั่งถึงขั้นสูงที่สุด แต่ว่าการที่สาธุชน (คนดี) จะประพฤติปฏิบัติตาม ไม่ใช่ว่าจะปฏิบัติตามได้ครบถ้วนตลอดหมดทีเดียว แต่เป็นเรื่องที่ต้องค่อยๆ สะสมอบรมเจริญไปทีละเล็กทีละน้อย

~ เมื่อมีความเข้าใจถูก ก็สามารถรู้ว่า สิ่งใดเป็นอกุศล สิ่งที่ไม่ดี และธรรมที่ตรงกันข้าม คือ ความดีนั้น คืออะไร ถ้ามีปัญญาเหมือนแสงสว่างก็จะนำไปสู่ทางของกุศล ห่างไกลจากอกุศลซึ่งเคยมีมากมาย แต่ว่าห่างทันทีไม่ได้เลย ค่อยๆ เป็นไปตามความเข้าใจ

~ เมตตาคือความหวังดี ความเป็นมิตร ไม่เลือกด้วย ไม่ว่ากับใคร พร้อมที่จะเกื้อกูล ถ้ามีโอกาสที่จะช่วยเหลือหรือทำอะไรได้ นี่คือความเป็นมิตร

~ ถ้าจะพิจารณาให้เห็นสภาพธรรมในความไม่มีสาระ ชาติก่อนๆ จะเคยสุขสำราญ จะเคยมีปราสาทราชวัง จะมีผู้ที่ผูกโกรธ อาฆาต ริษยาต่างๆ ก็ผ่านไปแล้วหมด ไม่มีอะไรเหลือจริงๆ ชาติก่อนเป็นอย่างนั้นฉันใด ชาตินี้ก็เป็นอย่างนั้นแหละ และชาติต่อๆ ไปก็จะเป็นอย่างนี้

~ ขณะใดที่ปัญญาไม่เกิด ถูกครอบงำด้วยอวิชชา ลักษณะของปัญญาเป็นสภาพธรรมที่ตรงกันข้ามกับอวิชชา เพราะครอบงำอวิชชาได้ในขณะที่ปัญญาเกิด

~ ความดีง่ายๆ ทำไม่ยาก ก็คือฟังพระธรรม ยากไหม? ฟังดนตรีก็เคยฟัง ฟังอย่างอื่นก็เคยฟัง แต่ความดีที่ไม่ต้องเสียเวลาไปทำให้เหนื่อยยากเลย แค่ฟัง แล้วก็เข้าใจ แต่สำหรับผู้ที่ไม่เห็นประโยชน์หรือไม่ได้สะสมมา ก็เป็นการยากเพราะฉะนั้นจากคนที่ไม่มีศรัทธา แล้วก็ไม่ฟัง ก็ควรที่จะสะสมศรัทธาที่เห็นประโยชน์ของการฟัง เพื่อที่จะได้ไม่ขาดการฟัง ความดีทำง่ายมาก แค่ฟัง แล้วก็สะสม แล้วเป็นความดีที่ประกอบด้วยปัญญาด้วย

~ ถ้าเห็นประโยชน์ของการเข้าใจธรรมจริงๆ ก็จะรู้ว่า ไม่มีอะไรที่จะมีค่าเท่ากับได้ฟังพระธรรม เพราะเหตุว่าต้องตายแน่นอน แต่ว่าจะตายอย่างโง่ ไม่รู้อะไรเลยเหมือนเดิม หรือว่าตายไป โดยที่ได้เข้าใจธรรม

~ คำเก่า คำเดิม แต่ความเข้าใจเพิ่มขึ้น เมื่อฟัง (พระธรรม) บ่อยๆ เนืองๆ ขาดการฟังพระธรรม ไม่ได้.

ขอเชิญผู้ศึกษาพระธรรมร่วมกัน (สหายธรรม) ร่วมแบ่งปันธรรมด้วยครับ

ขอเชิญคลิกอ่านย้อนหลังครั้งที่ผ่านมาได้ที่นี่ครับ

ปันธรรม - ปัญญ์ธรรม ... ครั้งที่ ๒๗๐

...กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ที่เคารพยิ่ง

และขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...