ทุกข์เพราะมีบุตร ทุกข์เพราะมีโค ทุกข์เพราะมีเรา : ทรงแสดงอุปธิ สภาพธรรมะที่ทรงไว้ซึ่งทุกข์
อ.สุจินต์ : ฟังธรรมะ เพื่อที่จะดับอกุศลทั้งหลาย แต่ไม่ใช่ด้วยความเป็นเรา แต่ต้องเป็นความเข้าใจถูก เพราะฉะนั้น ก่อนที่จะไปดับกิเลสได้ "เรา" ดับไม่ได้ แต่ปัญญาที่เข้าใจถูกต่างหาก ที่ดับได้ เพราะฉะนั้น ฟังเพื่อที่จะเข้าใจถูก ซึ่งเป็นปัญญา ไม่ใช่เรา ก็ละความเห็นผิดที่ยึดถือสภาพธรรมะทั้งหมด ว่าเป็นเรา
เพราะฉะนั้น ๔๕ พรรษาที่ทรงแสดง เพราะเหตุว่า รู้ว่าสัตว์โลกเป็นผู้ที่หนาแน่นด้วยกิเลส ด้วยความไม่รู้ แล้วยังด้วยความติดข้อง มีความพอใจในสิ่งที่ปรากฏให้รู้ เพราะไม่รู้ จึงติดข้องและเพราะไม่รู้นั้นก็มีความเข้าใจผิด ยึดถือสภาพธรรมะว่าเป็นตัวตน
เพราะฉะนั้น กว่าจะถึงการที่สามารถเข้าใจลักษณะของสภาพธรรมะ ที่ตรัสไว้แล้วว่าควรรู้ยิ่ง คือ "เห็น" ขณะนี้ ควรรู้ยิ่ง เพราะมีจริงๆ เพราะเกิดขึ้น แล้วก็ดับไป "ได้ยิน" ก็ควรรู้ยิ่ง เพราะมีจริงๆ เกิดขึ้นแล้วก็ดับไปทุกอย่างที่กำลังมีกำลังปรากฏ ควรรู้ยิ่ง เพราะเหตุว่ามีจริง ให้รู้ว่าความจริงเป็นอย่างนั้น แล้วก็ดับไป
เพราะฉะนั้น กว่าแต่ละคนจะค่อยๆ เห็นประโยชน์ ค่อยๆ ฟัง จนกระทั่งรู้ว่า ฟังเพื่อเข้าใจสิ่งที่กำลังปรากฏ ตราบใดที่ยังไม่ได้เริ่มที่จะเข้าใจสิ่งที่ปรากฏ ก็ต้องอาศัยการฟังเรื่องสิ่งที่มีจริง นับประมาณไม่ได้ ว่ากี่วัน กี่เดือน กี่ปี แล้วก็ไม่หวังด้วย...
...การฟังเรื่องชีวิตประจำวัน ก็ส่องให้เห็นถึงสภาพธรรมะแต่ละอย่าง ซึ่งเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย เพราะฉะนั้น ใครก็ตามที่สะสมกุศลมา ก็ละชั่วเพราะเห็นโทษ
ขณะนี้ "เหมือนเป็นเราละ" แต่ความจริง หิริเจตสิก โอตตัปปะเจตสิก ศรัทธาเจตสิก ตัตรมัชฌัตตตาเจตสิก อโลภเจตสิก อโทสเจตสิก และเจตสิกอื่นๆ ซึ่งเป็นโสภณ ขาดไม่ได้เลยสักหนึ่ง ไม่ใช่เราเลย (แต่เมื่อไม่รู้) ก็กลายเป็นว่า ละชั่วเป็นเราละ แต่ความจริงไม่ใช่ ลืมเสมอว่า "เป็นธรรมะแต่ละหนึ่ง"
ติดตามบันทึกการสนทนาฉบับเต็มได้ที่ลิงก์ด้านล่าง :
