สติมีประโยชน์ในธรรมทั้งปวง

* สติ คือสภาพที่ระลึกได้ด้วยดี คือระลึกได้ในทางที่ดีงาม สติจึงเกิดกับจิตที่ดีงามทุกประเภท และสติก็มีหลายระดับทั้งที่เป็นไปในทาน ศีล การฟังพระธรรม การอบรมเจริญสติปัญญาเพื่อระลึกรู้สภาพธรรมตรงตามความเป็นจริง (สติปัฏฐาน)

* สติ ในที่นี้ หมายถึงสติปัฏฐาน คือสติสัมปชัญญะที่ระลึกรู้ตรงลักษณะสภาพธรรมที่กำลังปรากฏตามปกติตามความเป็นจริงในขณะนี้ ไม่ใช่เป็นเพียงสติในขั้นฟัง การไตร่ตรองพระธรรม

* สิ่งที่เป็นอารมณ์ของสติปัฏฐาน ก็คือสภาพธรรมทั้งปวง (สิ่งที่มีจริงแต่ละอย่าง) ซึ่งพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงจำแนกแสดงสติปัฏฐานไว้ 4 ประการ เพื่อความละคลายความยึดถือในสภาพธรรมว่าเป็นเรา เป็นตัวตน ได้แก่

-การระลึกรู้สภาพธรรมที่เคยยึดถือว่าเป็นกายหรือส่วนของกาย เช่น เย็นร้อน อ่อนแข็ง ตึงไหว ที่ปรากฏที่กาย ว่าเป็นเพียงสภาพธรรมแต่ละอย่างที่ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ตัวตน (กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน)

-การระลึกรู้สภาพของความรู้สึกที่เคยยึดถือว่าเป็นเรา เป็นตัวตน ว่าเป็นเพียงธรรมอย่างหนึ่งที่ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ตัวตน (เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน)

-การระลึกรู้สภาพของจิต ที่เคยยึดถือว่าเป็นเรา เป็นตัวตน ว่าเป็นเพียงสภาพรู้เท่านั้น เช่น เห็นเป็นเพียงเห็น เป็นสภาพรู้อย่างหนึ่ง ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ตัวตน (จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน)

-การระลึกรู้สภาพธรรมอื่นๆ ทั้งหมด (ที่ไม่ใช่ กาย เวทนา และจิต) ที่เคยยึดถือว่าเป็นเรา เป็นตัวตน ว่าเป็นเพียงสภาพธรรมแต่ละอย่าง ที่ไม่ใช่เรา ไม่ใช่ตัวตน (ธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน)

* ดังนั้น สติมีประโยชน์ในธรรมทั้งปวง จึงหมายถึง สติปัฏฐาน คือระลึกรู้ลักษณะสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ ซึ่งเป็นประโยชน์อย่างยิ่งเพื่อรู้ความจริง และละคลายความยึดถือสภาพธรรมทั้งหลายว่าเป็นเรา เป็นตัวตน ได้ตามความเป็นจริง

โดย อ.อรรณพ หอมจันทร์

อ่านหัวข้ออื่นๆ คลิกที่นี่ ... คติธรรม