หนทาง คือความเข้าใจความลึกซึ้ง
สนทนาปัญหาธรรม วันอังคารที่ ๙ มกราคม ๒๕๖๗
อ.อรรณพ: ท่านอาจารย์สนทนากับ อ.คำปั่น กับอ.วิชัยในเรื่องของ "ฟังแล้วละบ้างหรือเปล่า?" และเมื่อสักครู่ท่านอาจารย์ก็กล่าวว่า ถ้าไม่เห็นในความลึกซึ้ง ก็ไม่ละ และความเข้าใจในความลึกซึ้ง นั่นแหละละ กราบเท้าท่านอาจารย์ครับ ความเข้าใจในความลึกซึ้ง นั่นแหละละ ถ้าไม่เห็นในความลึกซึ้งก็ไม่ละ
ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ทุกคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ผ่านไม่ได้เลยนะ ฟังแล้วฟังอีก แม้แต่คำว่า "ธรรม" เป็นธรรมหรือยัง พระองค์ตรัสว่า ทุกอย่างเป็นธรรม ทุกอย่างที่มีจริง มีจริงแต่ละหนึ่ง และเดี๋ยวเป็นแต่ละหนึ่ง และก็ไม่ใช่เราแล้วยัง? ลึกซึ้งไหม
กว่าจะถึงแต่ละหนึ่ง และแต่ละหนึ่งกว่าจะประจักษ์แจ้งว่า ไม่ใช่เรา เพราะอะไร ลักษณะแข็งๆ เสียงที่ปรากฏ กลิ่นพวกนี้ คิดต่างๆ โลภะ โทสะ สุข ทุกข์ เป็นเราหรือ?
เพราะฉะนั้น หนทาง คือความเข้าใจความลึกซึ้ง ฟังด้วยความเคารพในความละเอียดอย่างยิ่ง เกิดขึ้นได้อย่างไร ประกอบด้วยอะไร หมดไปแล้วอย่างไร และความจริงเป็นอย่างนั้นแน่นอน และเมื่อจะประจักษ์แจ้ง ถ้ารวมกันประจักษ์แจ้งไม่ได้เลย อะไรล่ะ มันรวมกันหมด แต่ถ้าออกมาทีละหนึ่งด้วยความเข้าใจขึ้นๆ ในความไม่ใช่เรา แต่เป็นเพราะว่า สิ่งหนึ่งสิ่งใดที่ปรากฏเกิดขึ้น ต้องดับไปเป็นธรรมดา ไม่ใช่ไม่เกิด เกิด จึงมี แต่มีแล้วดับ มีประโยชน์อะไร
กว่าปัญญาจะคมกล้าจนกระทั่งสามารถเห็นถูกต้องว่า เป็นสิ่งซึ่งไร้ประโยชน์ ตลอดมาไม่มีอะไรเลย นอกจากมีปัจจัยให้เกิด จากไม่มีเลย แล้วก็เกิด แล้วก็ดับ แล้วก็ไม่มี ถ้าไม่ประจักษ์แจ้งความจริงความจริงอย่างนี้ ไม่เข้าใจอย่างนี้ ก็ยังต้องเป็นเรา เป็นสิ่งหนึ่งสิ่งใด เห็นไหม กว่าจะเป็นธรรม
เพราะฉะนั้น แต่ละคำของธรรม ต้องละเอียด ต้องลึกซึ้ง ต้องตรง ที่จะรู้ว่า จะประจักษ์แจ้งธรรมได้อย่างไร เพราะว่า ธรรมกำลังปรากฏ เดี๋ยวนี้.
ขอเชิญอ่านได้ ที่ ...
ขอเชิญฟังได้ที่ ...
กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ด้วยความเคารพยิ่งค่ะ
