อะไรละวาง

สนทนาปัญหาธรรม วันอังคารที่ ๙ มกราคม ๒๕๖๗

พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย สคาถวรรค เล่ม ๑ ภาค ๑ - หน้า 355

๗. สุพรหมสูตร

[๒๖๔] สุพรหมเทวบุตร ยืนอยู่ ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่งแล้ว ได้กราบทูลพระผู้มีพระภาคเจ้าด้วยคาถาว่า

จิตนี้สะดุ้งอยู่เป็นนิตย์ ใจนี้หวาดเสียวอยู่เป็นนิตย์ ทั้งเมื่อกิจไม่เกิดขึ้น ทั้งเกิดขึ้นแล้วก็ตาม ถ้าความไม่สะดุ้งกลัวมีอยู่ ข้าพระองค์ทูลถามแล้ว โปรดตรัสบอกความไม่สะดุ้งนั้นแก่ข้าพระองค์เถิด.

[๒๖๕] พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า

เรายังมองไม่เห็นความสวัสดีแห่งสัตว์ทั้งหลาย นอกจากปัญญา และความเพียร นอกจากความสำรวมอินทรีย์ นอกจากความสละวางทุกสิ่งทุกอย่าง.

สุพรหมเทวบุตรได้กล่าวดังนี้แล้ว ฯลฯ ก็อันตรธานไปในที่นั้นเอง.

อ.อรรณพ: ธรรมก็ช่างสอดคล้อง และก็เป็นประโยชน์ต่อเนื่องกัน ไม่อยากใช้คำว่า โดยบังเอิญ แต่ก็คือ มีคือ ธรรมเป็นไปอย่างนั้นจริงๆ ครับ เมื่อวานที่ท่านอาจารย์สนทนาในข้อความที่ท่านอาจารย์ได้กล่าวไว้ ซึ่งเป็นการกล่าวถึงพระพุทธพจน์นะครับ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงกับท่านสุพรหมเทวบุตรในสุพรหมสูตร ซึ่งพระสัมมาสัมพุทธเจ้าก็ทรงแสดงว่า เรามองไม่เห็นความสวัสดีของสัตว์ทั้งหลายนะครับ นอกจากปัญญา ความเพียร นอกจากความสำรวมอินทรีย์ และความสละวางทุกสิ่งทุกอย่าง ซึ่งท่านอาจารย์ได้ให้ความกรุณาในตอนนั้น ในปี ๒๕๖๔ สนทนาสุพรหมสูตร ท่านอาจารย์กล่าว ละวางทุกสิ่ง วันนี้ท่านอาจารย์ก็กล่าวกับ อ.คำปั่น ตั้งแต่เริ่ม ที่เริ่มละ ท่านอาจารย์บอกว่า ฟังขณะนี้ ละ อะไรหรือยัง? อ.คำปั่นก็คิดไปในทางละเอียดว่า ยังไม่ได้ละอะไรเลย แต่ท่านอาจารย์ก็บอกว่า ละหนทางผิด ก็กราบเท้าท่านอาจารย์ครับว่า การที่จะถึงการรู้ความจริงในสิ่งที่เกิดจนกระทั่งในสิ่งที่ไม่มีเหลือเลยที่เกิด ซึ่งเป็นการละวางทุกสิ่งทุกอย่าง กราบเท้าท่านอาจารย์ การที่จะเห็นความลึกซึ้งตั้งแต่ต้น คืออย่างไร และการที่ท่านอาจารย์กล่าวว่า ถ้าไม่ถึงการที่ละวางทุกสิ่ง ก็จะไม่สามารถที่จะพ้นจากทุกข์ หรือถึงความสวัสดีได้ กราบเท้าท่านอาจารย์ครับ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น แม้แต่คำว่า ละวาง ถ้าฟังเผิน เราละวางใช่ไหม ให้เรานี่แหละ ละวาง ใช่ไหม ความลึกซึ้งอยู่ที่ไหน?

อ.อรรณพ: ใช่ครับ เป็นอย่างนี้กันเยอะด้วยครับ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น ต้องฟัง แล้วรู้ว่า ความลึกซึ้ง ก็คือว่า อะไรละวาง ความไม่รู้ละวางได้ไหมเมื่อไม่รู้ความจริง ฟังแค่นี้ก็จะละวางกันแล้ว อะไรละวาง? ใช้คำว่า ธรรม หมายความว่าอะไร ทุกอย่างในชีวิตที่เผิน แสดงว่า ไม่ได้รู้จักความจริง ว่า เป็นธรรมเลย จึงเผินมาก พอได้ยินอะไรๆ ก็เป็นเราไปหมด ลืมว่า เป็นธรรม

เพราะฉะนั้น ละวางนี่ อะไรละ ไม่ใช่ให้เราละ ถ้าเผิน ก็คือพระองค์ให้เราละวาง เป็นไปได้อย่างไร นั่นคือไม่เข้าใจ "ธรรม" คำเดียว ธรรมเป็นอะไรได้ไหมนอกจากอนัตตา ธรรมทั้งปวงทั้งหมดทั้งสิ้นไม่เหลือเลยเป็นอนัตตา ไม่ใช่ใครเลยทั้งสิ้น ไม่ใช่คนหนึ่งคนใด ไม่ใช่สิ่งหนึ่งสิ่งใดด้วย เป็นธรรมจริงๆ แต่ละหนึ่งซึ่งสภาพธรรมอื่นจะเป็นธรรมนั้นไม่ได้

แต่ละหนึ่งก็เป็นแต่ละหนึ่ง มีลักษณะเฉพาะของตน มีปัจจัยเกิดขึ้นแล้วดับ เข้าใจธรรมอย่างนี้แล้วหรือยัง? ทุกขณะ สิ่งที่เคยเป็นเรานั่นแหละเป็นธรรมแต่ละหนึ่ง มีปัจจัยเกิดขึ้นแล้วก็ดับ นี่ ละวางไหมถ้าเข้าใจถูกต้อง?

เพราะฉะนั้น แม้แต่คำว่า ละวาง ก็ไม่เผินที่จะละวางเหมือนกับพระองค์ตรัสให้ละวางก็ละวางเลย นั่นคือไม่รู้จักพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ไม่เข้าใจ ไม่รู้จักธรรม และไม่เห็นความลึกซึ้งของธรรม แล้วจะละวางได้อย่างไร

อ.อรรณพ: ก็คือเป็นการไม่เคารพในความจริง เพราะว่า ความที่ยึดว่าเป็นเรานี่ ท่านอาจารย์กล่าวให้เห็นว่า ช่างมากมายเหลือเกิน แม้จะได้ยินคำที่ประเสริฐสุด เช่น สละวางทุกสิ่งทุกอย่าง นั่นถึงจะถึงความสวัสดี คือพ้นจากทุกข์ สิ้นสภาพธรรมที่มีขณะนี้ทั้งหมดเลย

แม้ได้ยินคำนี้ ความเป็นตัวตนก็ทำให้คิดว่า พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสให้เป็นตัวตนที่จะไปละไปวาง ท่านอาจารย์ก็ถามว่า ใครละวาง อะไรที่ละวาง? กราบเท้าท่านอาจารย์ครับ อะไรที่ละวาง แล้วก็ละวางอะไร ก็เป็นสิ่งที่สมควรจะได้กราบเท้าท่านอาจารย์ครับ

ท่านอาจารย์: เดี๋ยวนี้กำลังไม่รู้ใช่ไหม?

อ.อรรณพ: ใช่ครับ

ท่านอาจารย์: ละวางอะไรหรือเปล่า?

อ.อรรณพ: เมื่อไม่รู้ก็ไม่ละวาง

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น เมื่อรู้ว่าเป็นธรรมแต่ละหนึ่ง ซึ่งมีปัจจัยเกิดแล้วดับ จะละวางความเห็นผิดว่า เดี๋ยวนี้เที่ยงไหม?

อ.อรรณพ: ใช่ครับ

ท่านอาจารย์: เพราะฉะนั้น อะไรละวาง?

อ.อรรณพ: ความเข้าใจถูก

ท่านอาจารย์: นั่นล่ะค่ะ ชัดเจน เพราะฉะนั้น จะเป็นความเข้าใจถูก หรือเป็นเราที่ละวาง แค่นี้คิดไหม พอบอกว่าละวาง ก็จะละวางเลย ได้ยินคำว่าละวางก็จะละจะวางเลย ไม่รู้จักพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

อ.อรรณพ: เพราะฉะนั้น ๑. ก็ไม่มีเราที่ละวาง ๒. เป็นสภาพธรรม คือความเข้าใจถูก หรือปัญญาที่จะละวาง.

ขอเชิญอ่านได้ที่ ...

ละวางคืออย่างไร

ขอเชิญฟังได้ที่ ...

ไม่ใช่เป็นเราที่จะ ปล่อยวาง

เป็นตัวตนที่ปล่อยวางหรือเป็นปัญญา

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ด้วยความเคารพยิ่งค่ะ