อานาปานสติเป็นภูมิแห่งมหาบุรุษ
อานาปานสติเป็นภูมิแห่งมหาบุรุษ กับ อานาปานสติเหมาะกับโมหจริต ๒ ข้อความนี้ขัดแย้งกันหรือไม่ หรืออาจเป็นเพราะว่าอานาปานบรรพเหมาะกับมหาบุรุษ อานาปานสติที่เป็นสมถะเหมาะกับโมหจริตและวิตกจริตหรือไม่
อานาปานสติ เป็นอารมณ์ทั้งสมถะและวิปัสสนา ในอรรถกถาหลายแห่งกล่าวว่า เป็นภูมิมนสิการของมหาบุรุษ พระปัจเจกพุทธเจ้า และพุทธสาวก ข้อความนี้ แสดงว่า ปกติพระพุทธองค์ พระปัจเจกพุทธเจ้า และพุทธสาวกท่านอยู่ด้วยวิหารธรรมนี้ ในวิสุทธิมรรคกล่าวถึงจริตต่างๆ และอารมณ์ที่เหมาะกับจริตนั้นๆ โดยนัยของสมถภาวนาว่าอานาปานสติเหมาะกับโมหจริต และวิตกจริตก็เป็นจริงเช่นนั้น แต่ไม่ได้หมายความว่า ผู้ที่เป็นโมหจริตเป็นคนโง่ไม่รู้อะไร คือ ท่านเป็นผู้มีปัญญา แต่โดยจริตเป็นโมหจริตก็ได้
กรรมฐาน ๔๐ มีอานาปนสติเป็นต้น มีมาก่อนพุทธศาสนาใช่หรือไม่ คนนอกศาสนาก็เจริญได้ใช่หรือไม่
อารมณ์สมถภาวนามี ๔๐ ประเภท มีอานาปนสติ เป็นต้น บางอารมณ์มีมาก่อนที่พระพุทธองค์จะตรัสรู้ บางอารมณ์ไม่มี เช่น พุทธานุสสติ ธัมมานุสสติ เป็นต้น
1. การเจริญสมถะแบบอื่นนอกจากกรรมฐาน ๔๐ เช่น เพ่งลูกแก้วในท้อง (ที จินตนาการ ขึ้นเอง) จัดเป็นมิจฉาสมาธิ และการได้ ฌาน ก็เป็นอฐานะ ใช่ไหมคะ
2. กรรมฐาน ๔๐ อะไรบ้างที่เป็นบัญญัติ อะไรบ้างที่เป็นปรมัตถ์
