นัยโดย ขันธ์ ธาตุ อายตนะ

พระธรรมที่แสดง เรื่อง ขันธ์ ธาตุ อายตนะ มีทั่วไปในพระไตรปิฎก

ถ้าเป็นพระสูตร ท่านจะแยกกันไว้ต่างหมวด เช่น ขันธ์ อยู่ในขันธวารวรรค เรื่องอายตนะ อยู่ในสฬายตนวรรค แต่ในพระอภิธรรมปิฎก คัมภีร์วิภังค์ ท่านรวมการจำแนก ขันธ์ ธาตุ อายตนะ อยู่ในเล่มเดียวกัน คือเล่มที่ ๗๗ (มมร.)

ขอเชิญคลิกอ่านข้อความเบื้องต้นที่เกี่ยวกับเรื่องเหล่านี้ ที่ ...

ขันธ์

ธาตุ ๑๘

อายตนะ ๑๒

สิ่งที่สำคัญในการศึกษาพระธรรมที่พระผู้มีพระภาคทรงแสดงนั้น คือ การเข้าใจถึงตัวจริงของธรรมในชีวิตประจำวัน มีสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ เกิดขึ้นแล้วดับไป สืบต่อไม่เคยขาด ไม่เคยพ้นจากความเป็น ขันธ์ ธาตุ อายตนะ ควรศึกษาพิจารณาถึงลักษณะสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ ไม่ใช่เข้าใจแต่เพียงชื่อของธรรม

ขออนุโมทนาค่ะ ...

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

ธรรมคือสิ่งที่มีจริง มีจริงเพราะมีลักษณะให้รู้ได้ ขันธ์ ธาตุ อายตนะ ก็คือสภาพธรรมที่มีจริง มีลักษณะให้รู้ ซึ่งก็ไม่พ้นจาก จิต เจตสิก รูป พระพุทธองค์ทรงแสดงและจำแนกหลากหลายนัย ทั้งที่เป็นขันธ์ ธาตุ อายตนะทั้งๆ ที่ความจริงแล้ว ก็คือสภาพธรรมนั่นเอง เหตุผลที่ทรงแสดงหลากหลายนัย เพราะว่า สัตว์โลกมีอัธยาศัยต่างๆ กันไป บางคนสามารถเข้าใจธรรมด้วยนัยของขันธ์ ๕ บางคนก็เข้าใจด้วยนัยที่เป็นธาตุหรืออายตนะ การอบรมปัญญาที่ถูกต้องคือการรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่มีจริง โดยไม่ได้เลือกว่าจะรู้ขันธ์ จะรู้อายตนะ จะรู้ธาตุ เพราะขณะใดที่สติเกิด ระลึกลักษณะของสภาพธรรมที่มีจริงในขณะนี้ ขณะนั้นก็รู้ความเป็นขันธ์ ธาตุและอายตนะแล้วครับ

ขออนุโมทนา

อุทิศกุศลให้สรรพสัตว์

ผมมีโอกาสได้สนทนากับเพื่อน ซึ่งพอสรุปได้ว่า

นัยโดยขันธ์ ท่านมุ่งหมายถึง การประชุมรวมของธรรม มีทั้งนัยกล่าวถึงไปอีกว่า ขันธ์ที่เป็นอดีต อนาคต ฯลฯ

นัยโดยธาตุ ท่านมุ่งหมายถึง การรู้อารมณ์ทางแต่ละทวาร

นัยโดยอายตนะ ท่านกล่าวถึง ลักษณะของธรรมที่ปรากฏ มีรายละเอียดในส่วนนี้หรือไม่ครับ

ขอบคุณครับ

อ้างอิงจาก : หัวข้อ 15389 ความคิดเห็นที่ 4 โดย สามารถ

ผมมีโอกาสได้สนทนากับเพื่อน ซึ่งพอสรุปได้ว่า

นัยโดยขันธ์ ท่านมุ่งหมายถึง การประชุมรวมของธรรม มีทั้งนัยกล่าวถึงไปอีกว่า ขันธ์ที่เป็นอดีต อนาคต ฯลฯ

นัยโดยธาตุ ท่านมุ่งหมายถึง การรู้อารมณ์ทางแต่ละทวาร

นัยโดยอายตนะ ท่านกล่าวถึง ลักษณะของธรรมที่ปรากฏ มีรายละเอียดในส่วนนี้หรือไม่ครับ

ขอบคุณครับ

ในหนังสือปรมัตถธรรมสังเขปฯ มีกล่าวถึงเรื่องนี้ โดยนัยต่างๆ และอธิบายถึงจุดประสงค์ที่พระผู้มีพระภาคฯ ทรงแสดงธรรมโดยละเอียด โดยนัยต่างๆ ตามที่ท่านอาจารย์ได้อธิบายไว้ในกระทู้นี้ค่ะ ... อายตนะ ๑๒. ธาตุ ๑๘. ฯ

ขอบพระคุณครับ