ทุติยฉิคคฬสูตร ... วันเสาร์ที่ ๑๒ มีนาคม ๒๕๕๔
••• ... ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย ... ••• ... สนทนาธรรมที่ ... 
••• ... มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา ... •••
พระสูตร ที่นำมาสนทนาที่มูลนิธิฯ
วันเสาร์ ๑๒ มี.ค. ๒๕๕๔ เวลา ๐๙.๐๐ - ๑๒.๐๐ น. คือ
ทุิติยฉิคคฬสูตร
(ว่าด้วยการได้ความเป็นมนุษย์ แสนยาก)
... จาก ...
[เล่มที่ 31] พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค เล่มที่ ๓๑ - หน้า๔๗๖-๔๗๘
... นำสนทนาโดย ...
ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์
[เล่มที่ 31] พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค เล่มที่ ๓๑ - หน้า๔๗๖-๔๗๘
๘. ทุติยฉิคคฬสูตร (ว่าด้วยการได้ความเป็นมนุษย์ แสนยาก)
[๑๗๔๔] พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนมหาปฐพีนี้ มีน้ำเป็นอันเดียวกัน บุรุษโยนแอกซึ่งมีช่องเดียวลงไปในมหาปฐพีนั้น ลมทิศบูรพาพัดเอาแอกนั้นไปทางทิศประจิม ลมทิศประจิมพัดเอาไปทางทิศบูรพา ลมทิศอุดรพัดเอาไปทางทิศทักษิณ ลมทิศทักษิณพัดเอาไปทางทิศอุดร เต่าตาบอดมีอยู่ในมหาปฐพีนั้น ต่อล่วงร้อยปีๆ มันจะโผล่ขึ้นคราวหนึ่งๆ เธอทั้งหลาย จะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน เต่าตาบอดนั้น ต่อล่วงร้อยปีๆ มันจะโผล่ขึ้นคราวหนึ่งๆ จะสอดคอให้เข้าไปในแอกซึ่งมีช่องเดียวโน้น ได้บ้างหรือหนอ? ภิกษุทั้งหลาย กราบทูลว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ข้อที่เต่าตาบอด ต่อล่วง ร้อยปีๆ มันจะโผล่ขึ้นคราวหนึ่งๆ จะสอดคอเข้าไปในแอกซึ่งมีช่องเดียวโน้นเป็นของยาก. พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสว่า ฉันนั้น ภิกษุทั้งหลาย การได้ความเป็นมนุษย์ เป็นของยาก,พระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าจะอุบัติในโลก เป็นของยาก, ธรรมวินัยที่พระตถาคตประกาศแล้วจะรุ่งเรืองใน โลก ก็เป็นของยาก, ความเป็นมนุษย์นี้เขาได้แล้ว พระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าอุบัติแล้วในโลก และธรรมวินัยที่ตถาคตประะกาศแล้ว ก็รุ่งเรืองอยู่ในโลก ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เพราะฉะนั้นแหละ เธอทั้งหลาย พึงกระทำความเพียร เพื่อรู้ตามความเป็นจริงว่านี้ทุกข์ นี้ทุกขสมุทัย นี้ทุกขนิโรธ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา.
จบทุติยฉิคคฬสูตรที่ ๘
อรรถกถาทุติยฉิคคฬสูตรที่ ๘
พึงทราบวินิจฉันในทุติยฉิคคฬสูตรที่ ๘ ดังต่อไปนี้ .-
ในคำว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย การได้ความเป็นมนุษย์เป็นของยากอย่างนี้ นี้พระมหาสีวเถระได้แสดงยุคทั้ง ๔ คือการได้ความเป็นมนุษย์ ชื่อว่าได้ยากอย่างยิ่ง เหมือนกับการที่เต่าตาบอดนั้น สอดคอเข้าไปทางช่องแอก
ที่บุรุษ ยืนอยู่ที่ขอบปากจักรวาลด้านทิศตะวันออกโยนใส่เข้าไป. ก็การเกิดขึ้นแห่งพระตถาคตเจ้า ชื่อว่าเป็นเหตุให้ถึงฝั่งก็ยากอย่างยิ่งเหมือนการที่เต่าตาบอดตัวที่บุรุษผู้ยืนที่ขอบปากจักรวาลด้านทิศใต้ โยน (แอก) ไปแล้ว หมุนไปรอบๆ อยู่ ถึงแอกอันแรกแล้ว ขึ้นไปสู่ช่องข้างบนโดยทางช่องสอดคอเข้าไปทางช่องอยู่. ก็การแสดงธรรมและวินัย ที่พระตถาคตเจ้าทรงประกาศแล้ว ชื่อว่า เป็นเหตุเกิดที่ยากยิ่งกว่า เหมือนการที่เต่าตาบอดตัวที่บุรุษผู้ยืนที่ขอบปากจักรวาลด้านทิศตะวันตก โยน (แอก) ไปแล้ว หมุนไปรอบๆ แล้วถึงแอก ๒ อันข้างบนแล้วขึ้นไปสู่ช่องข้างบนโดยทางช่อง แล้วสอดคอเข้าไปทางช่องอยู่. ก็การแทงตลอดสัจจะ ๔ พึงทราบว่า เป็นเหตุเกิดที่ยากยิ่งกว่าอย่างยิ่งเหมือนการที่เต่าตาบอดตัวที่บุรุษผู้ยืนที่ขอบปากจักรวาลด้านทิศเหนือ โยน (แอก) ไปแล้วหมุนไปรอบๆ อยู่ ถึงแอก ๓ อันข้างบนแล้ว ขึ้นไปสู่ช่องข้างบนโดยทางช่องแล้วสอดคอเข้าไปทางช่องอยู่.
จบอรรถกถาทุติยฉิคคฬสูตรที่ ๘
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น ข้อความโดยสรุป
ทุติยฉิคคฬสูตร *
(ว่าด้วยการได้ความเป็นมนุษย์แสนยาก)
พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงแสดงว่า แผ่นดินทั้งหมดเต็มไปด้วยน้ำ การที่เต่าตาบอด๑๐๐ ปี โผล่ขึ้นมาครั้งหนึ่ง แล้วจะสอดคอเข้าไปในแอกที่มีช่องเดียวซึ่งถูกลมพัดจากทิศทั้ง ๔ นั้น เป็นสิ่งที่เกิดได้ยาก เช่นเดียวกับสิ่งที่เกิดขึ้นได้ยากในโลก ดังนี้ คือ
-การได้เกิดมาเป็นมนุษย์
-การที่พระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าจะเสด็จอุบัติขึ้นในโลก
-การที่พระธรรมวินัยที่พระตถาคตประการแล้วจะรุ่งเรืองในโลก เมื่อได้สิ่งที่ยากเหล่านี้แล้ว จึงควรอย่างยิ่งที่จะเจริญความเพียรเพื่อตรัสรู้สัจจะทั้ง ๔ ตามความเป็นจริง ซึ่งในอรรถกาแสดงไว้ว่า การตรัสรู้สัจจะทั้ง ๔ ก็เป็นการยากอย่างยิ่ง ด้วย
* หมายเหตุ คำว่า ฉิคคฬะ หมายถึงช่อง หรือ รู ในพระสูตรนี้ หมายถึงช่องของแอก ครับ
ขอเชิญคลิกอ่านข้อความเพิ่มเติมได้ที่นี่ ครับ
ไม่ควรล่วงเลยขณะที่ได้ฟังพระธรรม
แก้ว ๕ ประการ หาได้ยากในโลก [ปัญจกนิบาต]
ความปรากฏขึ้นที่หาได้ยาก [ฉักกนิบาต]
ไหนๆ ก็ต้องตาย ... ศึกษาพระธรรมให้เข้าใจดีกว่า พระพุทธโอวาท [สีลขันธวรรค]
ขณะ อย่าได้ล่วงเลยท่านทั้งหลายไปเสีย
ก่อนที่วันนั้นจะมาถึง เราควรทำอะไร?
ควรที่จะได้ประโยชน์จากการได้เกิดมาเป็นมนุษย์ให้มากที่สุด ฯลฯ
... ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ ...
