ปุพพสูตร ... วันเสาร์ที่ ๑๒ พฤษภาคม ๒๕๕๕

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ข้อความโดยสรุป

ปุพพสูตร *

ว่าด้วยเหตุให้ปฏิญาณว่าเป็นผู้ตรัสรู้

พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงแสดงว่า เมื่อพระองค์ยังเป็นพระโพธิสัตว์ ก่อนแต่ตรัสรู้ ยังไม่ได้ตรัสรู้ ได้มีความคิดถึงว่าอะไรเป็นความน่ายินดีเพลิดเพลิน เป็นโทษ และเป็นความสลัดออกแห่งโลก (สุขโสมนัส เกิดขึ้นเพราะอาศัยโลก เป็นความน่ายินดี เพลิดเพลิน โลก ไม่เที่ยง เป็นทุกข์ มีความแปรปรวนไปเป็นธรรมดา เป็นโทษ การกำจัด การละฉันทราคะในโลก เป็นการสลัดออก แห่งโลก)

เมื่อพระองค์ยังไม่รู้ตามความเป็นจริงซึ่งความยินดีเพลิดเพลิน โทษ และการสลัดออก แห่งโลก จึงยังไม่ปฏิญาณว่าได้บรรลุอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณ แต่เมื่อได้รู้ตามความเป็นจริงแล้ว จึงปฏิญาณว่าได้บรรลุอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณ.

[หมายเหตุ คำ่ว่า ปุพพ ซึ่งเป็นชื่อของพระสูตร แปลว่า ในกาลก่อน หมายถึง ในกาลก่อนที่พระโพธิสัตว์ยังไม่ได้ตรัสรู้เป็นพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า]

ขอเชิญคลิกอ่านข้อความเพิ่มเติมเพื่อความเข้าใจยิ่งขึ้นได้ที่นี่ครับ

ธรรมสโมธาน 8 ประการ [วิภังค์]

พระโพธิสัตว์เป็นพระอรหันต์ได้หรือไม่

ใครจะเป็นพระโพธิสัตว์ประเภทใด? [ชนสันธชาดก]

ไม่รู้จักโลก ไม่เห็นโลก ก็ต้องอยู่ในโลกต่อไป

ไม่มีตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ โลกจะปรากฏไม่ได้

ไม่รู้จักโลกก็พ้นโลกไม่ได้

โลกว่างเปล่า

วิมุตติ กับ วิมุตติญาณทัสสนะ

ปัจจเวกขณญาณ

...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

อธิบาย ปุพพสูตร

พระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ความจริงของสภาพธรรมทั้งปวง ทั้งหมด ตามความเป็นจริงด้วยปัญญาที่เป็นปัญญาอันสูงสุด คือ อนุตตรสัมาสัมโพธิญาณ ดังนั้น พระองค์ไม่ได้ตรัสรู้ความจริงอย่างอื่น แต่เป็นความจริงที่มีอยู่ กำลังปรากฎในขณะนี้

พระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้เหตุแห่งทุกข์ที่เป็นสมุทัย นั่นคือ ทรงรู้ อัสสาทะ ความยินดีเพลิดเพลิน และคุณของสภาพธรรมที่นำมาซึ่งความสุข โสมนัส ทำให้สัตว์โลกเกิดติดข้อง พระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ตามความเป็นจริงว่า ความยินดี เพลิดเพลินนี้ ที่เป็นอัสสาทะ เป็นเหตุแห่งทุกข์ (สมุทัยอริยสัจจะ) และพระองค์ก็ทรงรู้ตามความเป็นจริง ถึงสภาพธรรมที่มีจริงในขณะนี้ ที่เป็นทุกข์ทีเกิดขึ้นและดับไป ไม่เที่ยง (ทุกขสัจจะ) อันเป็นโทษของสภาพธรรม ที่เป็นอาทีนพ ความเป็นโทษ และพระพุทธเจ้า ทรงประจักษ์สภาพธรรม ที่สละ ละจากสภาพธรรมทั้งปวง เป็นสภาพธรรมที่สละ (นิสสรณะ) จากกิเลสทั้ปวง สละ ความยินดี พอใจ เป็นต้น นั่นคือ พระพุทธเจ้าประจักษ์สภาพธรรมที่ เป็นนิสสรณะด้วยปัญญา คือ พระนิพพาน (นิโรธสัจจะ) เพราะพระองค์ มีปัญญญาด้วยการดำเนินตามทาง คือ อุบายเครื่องสละออก ด้วยการเจริญอริยมรรคมีองค์ 8 (มรรคสัจจะ)

จะเห็นนะครับว่า จากที่กล่าวมา ไม่ว่าที่พระพุทธเจ้าทรงรู้ตามความเป็นจริงในอัสสาทะ คือ ความยินดี หรือ อีกนัยหนึ่งหมายถึง คุณ ของสภาพธรรมทั้งหลาย ที่นำมาซึ่งสุข โสมนัส ยกตัวอย่างเช่น ขณะนี้เห็นสิ่งที่ดี เมื่อเห็นสิ่งที่ดี ได้ยินสิ่งที่ดีแล้ว ก็เกิดสุขโสมนัส จากการเห็นสิ่งที่ดี จึงเป็นปัจจัยให้ติดข้องในสิ่งที่เห็น เพราะเกิดความรู้สึกโสมนัส ในสิ่งที่เห็นนั้น ครับ ดังนั้น นี่จึงเป็นอัสสาทะ หรือ ที่เรียกว่า คุณของสภาพธรรมต่างๆ ที่เมื่อปรากฎกับจิตของปุถุชน ย่อมเกิดความสุข โสมนัส ทำให้ติดข้อง ครับ แต่ปุถุชน ผู้ไม่มีปัญญา ย่อมไม่รู้ ไม่ประจักษ์ว่า นี่คือ คุณ หรือ ทำให้เกิดความยินดีพอใจ เพราะอาศัยรูป หรือ สภาพธรรมต่างๆ ครับ และ ที่สำคัญ สภาพธรรมทั้งหลายที่มีจริง เป็นสภาพธรรมที่ไม่เที่ยง เกิดขึ้นและดับไป นี่คือโทษของสภาพธรรม (อัสสาทะ) เพราะไม่เที่ยง ไม่นำมาซึ่งความน่ายินดี เพราะเกิดขึ้นและดับไป แต่ปุถุชน หรือ ผู้ไม่มีปัญญา ย่อมไม่รู้ตามความเป็นจริง ของความไม่แที่ยงของสภาพธรรม จึงหลงยึดติด ในสภาพธรรมที่กำลังปรากฎว่าเป็นเรา เป็นสัตว์ บุคคล เที่ยง ไม่เกิดดับ เพราะไม่มีปัญญา แต่พระพุทธเจ้า ประจักษ์ความจริงของสภาพธรรมเหล่านี้

ดังนั้น ที่พระองค์ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าได้ ก็เพราะ มีปัญญารู้ความจริง คือ เหตุแห่งทุกข์ ที่เป็นสมุทัย คือ ความยินดี เพลิดเพลิน ที่เป็นอัสสาทะ อันเกิดจากอาศัยสภาพธรรมที่เกิดขึ้น แล้วยินดี ติดข้อง พระองค์ทรงประจักษ์เหตุแห่งทุกข์นั้น และทรงประจักษ์ ความจริงของสภาพธรรมในขณะนี้ ที่ไม่เที่ยง เป็นโทษ (อาทีนพ) และประจักษ์พระนิพพานด้วยปัญญา อันเป็นธรรมที่ละ สละ ซึ่งสภาพธรรมทั้งปวง (นิสสรณะ) ด้วยหนทางอันประเสริฐที่สุด คือ อริยมรรคมีองค์ 8 ครับ

เพราะฉะนั้น พระสูตรนี้ ประโยชน์สำหรับผู้อ่าน คือ ให้เข้าใจความจริงครับว่า การจะบรรลุธรรม ตรัสรู้ ก็ไม่พ้นจากการรู้ความจริงของสภาพธรรมที่มีในขณะนี้นั่นเอง ตามความเป็นจริง เพราะพระพุทธเจ้า เมื่อจะปฏิญาณว่าจะเป็นพระพุทธเจ้า ก็ด้วยการรู้ความจริงของสภาพธรรมที่มีเป็นปกติในขณะนี้ ดังนั้น ก็ควรสำเหนียก พิจารณาว่าการจะบรรลุธรรม คือ จะต้องรู้ความจริงในขณะนี้ ที่เป็นสภาพธรรมที่ไม่เที่ยง คือ ประจักษ์ความจริงของสภาพธรรมที่ไม่เที่ยงเกิดขึ้นและดับไป อันเป็นสภาพธรรม ที่มีโทษ (อาทีนพ) เมื่อปัญญาเจริญขึ้น ย่อมรู้ตามความเป็นจริง ถึงเหตุแห่งทุกข์ คือ ความยินดี เพลิดเพลิน อันเกิดจากสภาพธรรมที่กำลังปรากฎ ด้วยการเจริญสติปัฏฐาน 4 อันเป็นอุบายเครื่องสลัดออกจากสภาพธรรมทั้งปวง และเป็นอุบายเครื่องสลัดออกจาก ฉันทราคะ (โลภะ) ก็จะประจักษ์พระนิพพาน (นิสสรณะ) อันเป็นสภาพธรรมที่สละออกจากโลภะและกิเลสประการต่างๆ ครับ

ที่สำคัญ ไม่ต้องไปไกล เริ่มจากความเข้าใจขั้นการฟังไปทีละเล็กละน้อย ปัญญาก็จะค่อยๆ เจริญขึ้น โดยการศึกษาธรรมไม่ใช่มุ่งไปที่คำ ความหมาย หาศัพท์ แต่เมื่ออ่านแล้ว ให้กลับมาเข้าใจว่า เป็นการแสดงถึงสภาพธรรมที่มีในขณะนี้นั่นเอง ซึ่งจะถึงการตรัสรู้ดังเช่นพระพุทธเจ้าได้ ก็ด้วยการรู้ความจริงในขณะนี้ ด้วยการเจริญสติปัฏฐานเพื่อรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฎว่าเป็นธรรมไม่ใช่เรา ในขณะนี้ ซึ่งจะต้องเริ่มจากการฟัง ศึกษาพระธรรม ปัญญาที่เจริญขึ้น ก็จะค่อยๆ เป็นอุบายเครื่องสลัดออกจากกิเลส และค่อยประจักษ์สภาพธรรมที่เกิดขึ้และดับไป ทีเป็นธรรมที่มีโทษ (อัสสาทะ) และรู้เหตุแห่งทุกข์ และย่อมประจักษ์พระนิพพาน ที่เป็น นิสสรณะในอนาคตอันยาวไกลได้ ครับ เพราะฉะนั้น พระธรรมที่พระองค์ทรงแสงดง แม้สูตรนี้ ไม่ใช่เรื่องไกลตัว ก็คือ การเข้าใจความจริงของสภาพธรรมในขณะนี้ด้วยปัญญา ครับ

ขออนุโมทนา

ขออนุโมทนาค่ะ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคเจ้าอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

กราบขอบพระคุณมากครับ ที่ขยายความธัมมะให้เข้าใจ

ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ขอบคุณ และขออนุโมทนาค่ะ

ขออนุโมทนาค่ะ

กราบนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้นด้วยเศียรเกล้า

การศึกษาพระธรรมที่พระพุทธองค์ทรงแสดงเท่านั้น จึงเห็นคุณค่าของชีวิตที่ได้เกิดมาเป็นมนุษย์ในชาตินี้ และไม่ปล่อยเวลาให้ผ่านไปโดยไร้สาระ เพราะเข้าใจว่า เวลาที่ผ่านไปๆ ๆ ย้อนกลับมาไม่ได้เลยแม้แต่ขณะจิตเดียว และจะต้องสิ้นสุดความเป็นบุคคลนี้ในวันหนึ่งอย่างแน่นอน ทุกวันที่เหลืออยู่จึงควรเป็นเวลาที่สะสมความรู้ความจริงในสภาพธรรมที่กำลังเกิดปรากฏ ซึ่งยากแสนยาก เพระสภาพธรรมแต่ละหนึ่งแสนละเอียดและมีอายุแสนสั้น จึงต้องเริ่่มจากการศึกษาพระธรรมให้ความเข้าใจมั่นคงก่อน โดยไม่ต้องไปไหนไกลๆ เลย เพราะธรรมมีขณะนี้ ตลอดเวลา แต่ถ้าไม่ศึกษาเรื่องราวของพระธรรม ก็จะไม่มีทางรู้จักธรรมตัวจริง แล้วจะถึงวันหนึ่ง ในชาติไหนก็ตาม ที่รู้แจ้งในธรรมที่พระพุทธองค์ทรงตรัสรู้ได้อย่างไร

กราบขอบพระคุณมูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ และอาจารย์วิทยากรทุกท่านด้วยความเคารพยิ่งค่ะ

ขออนุโมทนาครับ