ธรรมานุปัสสนาสติปัฏฐาน
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
สำคัญที่การเริ่มต้นฟังพระธรรมให้เข้าใจว่า ธรรมคืออะไร มีจริงๆ ในขณะนี้หรือไม่? ธรรมละเอียดลึกซึ้งมาก ต้องอาศัยการสะสมความเข้าใจถูกเห็นถูกไปทีละเล็กทีละน้อยจริงๆ ไม่ควรเริ่มต้นด้วยการไปทำ ไปพิจารณาอะไรด้วยความเป็นตัวตน จดจ้องต้องการ ซึ่งไม่ได้เป็นไปเพื่อความเข้าใจถูกเห็นถูกเลย
ธรรมที่พระพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง เป็นสิ่งที่มีจริง เป็นปรมัตถธรรม เมื่อเป็นสิ่งที่มีจริง มีลักษณะให้รู้ได้นั้น ก็เป็นที่ตั้งให้สติปัฏฐานเกิดขึ้น ระลึกรู้ตามความเป็นจริงได้ สำคัญที่ความเข้า ใจถูกเห็นถูกว่ามีเพียงพอที่จะให้สติปัฏฐานเกิดหรือไม่ ไม่ใช่เรื่องบังคับบัญชา เพราะบังคับบัญชาไม่ได้ ธรรมเป็นอนัตตาไม่อยู่ในอำนาจบังคับบัญชาของใครทั้งสิ้น ทั้งสติ ทั้งปัญญา ก็เป็นเช่นนี้ เกิดขึ้นเป็นไปตามเหตุตามปัจจัย การเจริญสติปัฏฐาน ไม่ใช่เรื่องไปเจาะจงอารมณ์ เพราะเหตุว่าสภาพธรรมใดปรากฏ ก็ระลึกรู้สภาพธรรมนั้น ในขณะที่ระลึกรู้นั้นก็ระลึกรู้ตรงลักษณะของสภาพธรรมนั้นๆ ซึ่งไม่พ้นไปจากกาย เวทนา จิต และ ธรรม ซึ่งเป็นปรมัตถธรรมทั้งสิ้น สภาพธรรมใดๆ ก็ ตามที่ปรากฏ อันนอกเหนือไปจากกาย เวทนา จิต แล้ว นอกนั้น เป็นธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐานทั้งหมด เช่น สี ลักษณะที่ปรากฏทางตา เสียง ลักษณะที่ปรากฏทางหู กลิ่น ลักษณะที่ปรากฏทางจมูก รส ลักษณะที่ปรากฏทางลิ้น เป็นต้น [ซึ่งเป็นทุกขสัจจ์] เป็นสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ ถ้าสติปัฏฐานเกิดระลึกรู้สภาพธรรมเหล่านี้ ก็เป็นธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน โดยที่ไม่ใช่เรื่องคิดเลยว่าจะพิจารณาอย่างไร แต่สติเกิดขึ้นระลึกรู้ตรงลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏตามความเป็นจริง ทั้งหมดนั้น เป็นเรื่องของความเข้าใจถูกเห็นถูกตั้งแต่ต้น ถ้าไม่ได้ฟังพระธรรม ไม่ได้สะสมความเข้าใจถูกเห็นถูกในเรื่องของสภาพธรรมให้เข้าใจจริงๆ แล้ว ย่อมไม่มีเหตุที่สติปัฏฐานจะเกิดได้เลย ที่สำคัญที่สุด จะขาดการฟังพระธรรมไม่ได้เลยทีเดียว ครับ
สามารถอ่านเพิ่มเติมได้ในหัวข้อนี้ ครับ
ขอเชิญคลิกฟังคำบรรยายของท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ได้ที่นี่ครับ
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
การพิจารณาธรรม คือ การระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่เป็นธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน คือ การระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่เว้นจากกาย เวทนา จิต แต่เป็นธรรมที่นอกเหนือ คือ เป็น จิต เจตสิก รูปที่นอกเหนือจากสภาพธรรมที่ปรากฎทางกาย เวทนา และ จิตทั้งหมด ยกตัวอย่าง เช่น ระลึกลักษณะสภาพธรรมที่เป็นเจตสิก ที่เป็นอกุศล เช่น โลภเจตสิก โทสเจตสิก หรือ ลักษณะของสภาพธรรมที่เป็นอกุศลประการต่างๆ เช่น นิวรณ์ 5 เป็นต้น ดังนั้น การพิจารณา ธัมมานุปัสสนาไม่ใช่การคิดนึก แต่เป็นการที่สติเกิดระลึกลักษณะ และ ไม่สามารถบังคับสติให้เกิด เลือกรู้ลักษณะของสภาพธรรมอะไรตามใจชอบได้ จึงแล้วแต่ว่าสติจะเกิดระลึกลักษณะของสภาพธรรมอะไร ดังนั้น สำคัญที่เหตุ คือ การฟังพระธรรมเป็นสำคัญ ปัญญาที่เจริญขึ้น จะทำให้สติเกิดโดยไม่ต้องไปใส่ชื่อเลย ว่าเป็นหมวดไหน ข้อใด ครับ
ขออนุโมทนา
