สัมมาสติและมิจฉาสติ
คำว่า สัมมาสติ ได้แก่ สติเจตสิกที่เกิดในองค์มรรคคำว่า มิจฉาสติ ได้แก่ อกุศลธรรมทั้งหลาย ไม่มีองค์ธรรมโดยตรง
สมดังคำอธิบายในอรรถกถาดังนี้
ขอเชิญคลิกอ่านได้ที่...
[เล่มที่ 68] พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ปฏิสัมภิทามรรค เล่ม ๗ ภาค ๑ - หน้าที่
๗๖๑ อนึ่ง บทว่า มิจฺฉาสติ ได้แก่ เพียงอกุศลจิตตุปบาทเท่านั้น อันเกิดด้วยอาการตรงกันข้ามกับสติ.
สัมมาสติ คือความระลึกชอบ เป็นไปในทางกุศล เช่น มีสติระลึกถึงสภาพธรรมะที่กำลังปรากฏ สติที่ระลึกถึงความตายว่า เราต้องตายแน่ๆ เป็นเครื่องเตือนไม่ประมาทในการฟังธรรม ในการอบรมปัญญายิ่งๆ ขึ้น ถ้าเป็นมิจฉาสติ ก็ระลึกผิด เพียรผิด เช่น เพียรไปในทางอกุศล คิดว่าการนั่งๆ ยืนนานๆ หรือการจดจ้องจะทำให้สติเกิด ไม่ใช่ค่ะ
วลีที่ระบุว่า "ไม่มีองค์ธรรมโดยตรง หรือไม่เป็นธรรมอย่างหนึ่งโดยเฉพาะ คือ ไม่มีธรรมอะไรๆ " หมายความว่าอย่างไรครับ
คือ ไม่ใช่จิตหรือเจตสิกดวงใดดวงหนึ่ง แต่เป็นธรรมฝ่ายอกุศล เพราะเป็นสภาพที่ปราศจากสติ
มิจฉาสติ เช่น โจรกะลังปีนบ้านคนอื่น ก็ต้องมีสติในการระวังเสียงดัง ระวังเจ้าของบ้านกลับมา แบบนี้ใช่ไหมครับ
กำลังปีนเข้าบ้านเพื่อลักขโมย เป็นอกุศลกรรม ไม่ใช่สติ
สติต้องเป็นธรรมฝ่ายดี ในขณะที่ระลึกเป็นไปในทาน การให้ มีการให้ขณะใด ขณะนั้นจึงมีสติที่เป็นไปในการสละวัตถุเพื่อประโยชน์สุขของคนอื่น ในขณะที่วิรัตทุจริต ขณะนั้นจึงเป็นสติ ในขณะที่มีจิตเมตตา หรือว่ามีกุศลจิตเกิดขึ้นขณะใด ไม่ว่าจะทางกาย ทางวาจา ทางใจ ขณะนั้นจึงเป็นสติ แต่ถ้าเดินไปซื้อของ รับประทานอาหาร ขับรถด้วยความระวัง นี่ ไม่ใช่สติ ต้องเข้าใจให้ถูกต้อง
ขอเชิญอ่านเพิ่มเติม
ไม่ใช่ว่าทุกขณะที่ทำอะไรๆ มีสติ นั่นเข้าใจผิด
ขอเชิญรับฟัง
-ในชีวิตบางช่วงเวลาจิตมีความทุกข์ จนบางครั้งอยากฆ่าตัวตายและพลังปัญญาอ่อนกำลัง อ.สุจินต์กล่าวว่า ไม่สามารถใช้ "สติ" ได้ จะมีวิธีอย่างไร ช่วยเหลือตัวเองครับ
-ในชีวิตประจำวันที่ต้องทำงานคิดงาน จะใช้วิธีใด? ป้องกันความทุกข์ มิให้เกิดครับ เนื่องจากตัวรู้ ที่ต้องคอยรู้จิตตัวเอง ขณะเดียวกันต้องคิดงานด้วย
กราบนอบน้อมพระรัตนตรัยด้วยเศียรเกล้า
การได้ศึกษาพระธรรมโดยละเอียดที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสรู้และทรงแสดงเท่านั้น เป็นหนทางที่จะให้ได้ทราบว่า ทุกข์คืออะไร คิดคืออะไร สติคืออะไร และเหตุใดจึงใช้สติไม่ได้ แม้แต่สภาพรู้ที่กำลังมีทุกขณะตั้งแต่เกิดจนตาย คืออะไร อะไรเป็นปัจจัยให้สภาพนั้นๆ เกิดขึ้น
ขออนุโมทนายินดีกับผู้ที่สะสมบุญมาแต่ปางก่อน ที่จะได้รับโอกาสได้สะสมสิ่งที่มีคุณค่าของการได้มีชีวิตและศึกษา สิ่งที่เป็นประโยชน์ที่สุดในชาตินี้ และสืบต่อในชาติต่อๆ ไป ค่ะ
ศึกษาเพิ่มเติมได้ที่
สิ่งที่ปรากฏ คืออะไร หมายความว่าอย่างไร
มีชีวิตอยู่เพื่อปัญญาปรากฏ เมษายน 2562