มหาลิสูตร ... วันเสาร์ที่ ๑๘ มิถุนายน ๒๕๕๔

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

สนทนาธรรมที่

มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา (ม.ศ.พ.)

พระสูตร ที่จะนำมาสนทนาที่มูลนิธิฯ วันเสาร์ที่ ๑๘ มิถุนายน ๑๕๕๔ เวลา ๐๙.๐๐ - ๑๒.๐๐ น. คือ

๗. มหาลิสูตร (ว่าด้วยเหตุแห่งการทำบาปกรรมและกัลยาณกรรม)

พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ทสกนิบาต เล่ม ๓๘ - หน้าที่ ๑๕๕-๑๕๗

(ภาพแสดงบรรยากาศการสนทนาธรรมที่มูลนิธิฯ ในวันอาทิตย์ที่ ๖ มี.ค. ๒๕๕๔)

...นำสนทนาโดย...

ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ และ คณะวิทยากร

พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย ทสกนิบาต เล่ม ๓๘ - หน้าที่ ๑๕๕-๑๕๗

๗. มหาลิสูตร (ว่าด้วยเหตุแห่งการทำบาปกรรมและกัลยาณกรรม)

[๔๗] สมัยหนึ่ง พระผู้มีพระภาคเจ้าประทับอยู่ ณ กูฏาคารศาลา ป่ามหาวันใกล้นครเวสาลี ครั้นนั้นแล กษัตริย์ลิจฉวีพระนามว่ามหาลี ได้เสด็จเข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้าถึงที่ประทับ ถวายบังคมพระผู้มีพระภาคเจ้าแล้ว ประทับนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง ครั้นแล้วได้ทูลถามพระผู้มีพระภาคเจ้าว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ อะไรหนอแล เป็นเหตุ เป็นปัจจัย แห่งการทำบาปกรรม แห่งความเป็นไปแห่งบาปกรรม? พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสตอบว่า ดูก่อนมหาลี โลภะแล เป็นเหตุ เป็นปัจจัย แห่งการทำบาปกรรม แห่งความเป็นไปแห่งบาปกรรม, ดูก่อนมหาลี โทสะ แล เป็นเหตุเป็นปัจจัย แห่งการทำบาปกรรม แห่งความเป็นไปแห่งบาบกรรม, ดูก่อนมหาลี โมหะ แล เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแห่งการทำบาปกรรม แห่งความเป็นไปแห่งบาบกรรม,อโยนิโสมนสิการ แล เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแห่งการทำบาปกรรม แห่งความเป็นไปแห่งบาบกรรม, ดูก่อนมหาลี จิตอันบุคคลตั้งไว้ผิด แล เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแห่งการทำบาปกรรม แห่งความเป็นไปแห่งบาปกรรม ดูก่อนมหาลี กิเลส มีโลภะเป็นต้น นี้แล เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแห่งการทำบาปกรรม แห่งความเป็นไปแห่งบาปกรรม. กษัตริย์ลิจฉวีพระนามว่ามหาลี กราบทูลถามต่อไปว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ก็อะไร เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแห่งการทำกัลยาณกัลยาณกรรม แห่งความเป็นไปแห่งกัลยาณกรรม? พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสตอบว่า ดูก่อนมหาลี อโลภะ แล เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแห่งการทำกัลยาณกรรม แห่งความเป็นไปแห่งกัลยาณกรรม, ดูก่อนมหาลี อโทสะ แลป็นเหตุ เป็นปัจจัยแห่งการทำกัลยาณกรรม แห่งความเป็นไปแห่งกัลยาณกรรม,อโมหะ แล เป็นเหตุ เป็นปัจจัย แห่งการทำกัลยาณกรรม แห่งความเป็นไปแห่งกัลยาณ-กรรม, โยนิโสมนสิการ แล เป็นเหตุ เป็นปัจจัย แห่งการทำกัลยาณกรรม แห่งความเป็นไปแห่งกัลยาณกรรม, ดูก่อนมหาลี จิตอันบุคคลตั้งไว้ชอบ แล เป็นเหตุเป็นปัจจัยแห่งการทำกัลยาณกรรม แห่งความเป็นไปแห่งกัลยาณกรรม ดูก่อนมหาลี ธรรม มีอโลภะเป็นต้นนี้แล เป็นเหตุเป็นปัจจัยแห่งการทำกัลยาณ-กรรม แห่งความเป็นไปกัลยาณกรรม ดูก่อนมหาลี ถ้าธรรม ๑๐ ประการนี้แล ไม่พึงมี ในโลก ชื่อว่า ความประพฤติไม่สม่ำเสมอ คือ ความประพฤติอธรรม หรือ ความประพฤติสม่ำเสมอ คือ ความประพฤติธรรม ก็จะไม่พึงปรากฏในโลกนี้ ดูก่อนมหาลี ก็เพราะธรรม ๑๐ประการนี้ มีพร้อมอยู่ในโลก ฉะนั้น ชื่อว่า ความประพฤติไม่สม่ำเสมอ คือความประพฤติอธรรม หรือความประพฤติสม่ำเสมอ คือ ความประพฤติธรรม จึงปรากฏ ในโลกนี้.

จบมหาลิสูตรที่ ๗

อรรถกถามหาลิสูตรที่ ๗

ในมหาลิสูตรที่ ๗ พึงทราบวินิจฉัยดังต่อไปนี้.- บทว่า มิจฺฉาปณิหิต แปลว่า จิตที่เขาตั้งไว้ผิด. บทว่า อธมฺมจริยา วิสมจริยาความว่า พึงทราบวิสมจริยา ความประพฤติไม่เรียบร้อย กล่าวคือ อธรรมจริยา ความประพฤติอธรรมได้ ก็ด้วยอำนาจอกุศลกรรมบถ พึงทราบ จริยานอกนี้ ก็ด้วยอำนาจกุศลกรรมบถ. ในพระสูตรนี้ ตรัสเฉพาะวัฏฏะเท่านั้น ด้วยประการฉะนี้.

จบอรรถกถามหาลิสูตรที่ ๗.