เรื่อง พระเสยยสกเถระ ... วันเสาร์ที่ ๗ ตุลาคม ๒๕๖๐

นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทธสฺส
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทธสฺส
นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทธสฺส

พุทฺธํ สรณํ คจฺฉามิ
ธมฺมํ สรณํ คจฺฉามิ
สงฺฆํ สรณํ คจฺฉามิ

••• ... ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย ... ..•••

... สนทนาธรรมที่ ...

มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา (มศพ.)
พระสูตร ที่จะนำมาสนทนาที่มูลนิธิฯ วันเสาร์ที่ ๗ ตุลาคม ๒๕๖๐ จาก

พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย คาถาธรรมบท เล่ม ๔๓ - หน้าที่ ๙

๒. เรื่องพระเสยยสกเถระ

ข้อความเบื้องต้น

พระศาสดา เมื่อประทับอยู่ในพระเชตวัน ทรงปรารภพระเสยยสกเถระ ตรัสพระธรรมเทศนานี้ว่า "ปาปญฺเจ ปุริโส กยิรา" เป็นต้น

พระเถระทำปฐมสังฆาทิเสส

ดังได้สดับมา พระเสยยสกัตเถระนั้น เป็นสัทธิวิหาริกของพระโลฬุทายีเถระ บอกความไม่ยินดีของตนแก่พระโลฬุทายีนั้น ถูกท่านชักชวนในการทำปฐมสังฆาทิเสส เมื่อความไม่ยินดีเกิดทวีขึ้น ได้ทำกรรมนั้นแล้ว

กรรมชั่วให้ทุกข์ในภพทั้งสอง

พระศาสดา ได้สดับกิริยาของเธอ รับสั่งให้เรียกเธอมาแล้ว ตรัสถามว่า "ได้ยินว่า เธอทำอย่างนั้นจริงหรือ" เมื่อเธอทูลว่า "อย่างนั้นพระเจ้าข้า" จึงตรัสว่า "แน่ะโมฆบุรุษ เหตุไร เธอจึงได้ทำกรรมหนักอันไม่สมควรเล่า?" ทรงติเตียนโดยประการต่างๆ ทรงบัญญัติสิกขาบทแล้ว ตรัสว่า "ก็กรรมเห็นปานนี้ เป็นกรรมยังสัตว์ให้เป็นไปเพื่อทุกข์อย่างเดียว ทั้งในภพนี้ทั้งในภพหน้า" เมื่อจะทรงสืบอนุสนธิแสดงธรรม จึงตรัสพระคาถานี้ว่า ปาปญฺเจ ปุริโส กยิรา น นํ กยิรา ปุนปฺปุนํ น ตมฺหิ ฉนฺทํ กยิราถ ทุกฺโขปาปสฺส อุจฺจโย

คำแปล

"ถ้าบุรุษพึงทำบาปไซร้ ไม่ควรทำบาปนั้น บ่อยๆ ไม่ควรทำความพอใจในบาปนั้น เพราะว่า ความสั่งสมบาป เป็นเหตุให้เกิดทุกข์"

แก้อรรถ

เนื้อความแห่งพระคาถานั้นว่า "ถ้าบุคคลพึงทำกรรมลามกคราวเดียว ควรพิจารณาในขณะนั้นแหละ สำเหนียกว่า "กรรมนี้ ไม่สมควรเป็นกรรมหยาบ" ไม่ควรทำกรรมนั้นบ่อยๆ พึงบรรเทาเสีย ไม่ควรทำแม้ซึ่งความพอใจ หรือ ความชอบใจในบาปกรรมนั้น ซึ่งจะพึงเกิดขึ้นเลย ถามว่า "เพราะเหตุไร" แก้ว่า "เพราะว่า ความสั่งสม คือ ความพอกพูนบาป เป็นเหตุให้เกิดทุกข์ คือ ย่อมนำแต่ทุกข์มาให้ ทั้งในโลกนี้ ทั้งในโลกหน้า"

ในกาลจบเทศนา ชนเป็นอันมาก ได้บรรลุอริยผลทั้งหลายมีโสดาปัตติผลเป็นต้น ดังนี้แล

เรื่องพระเสยยสกเถระ จบ