รู้ความลึกซึ้งอย่างยิ่งทุกคำ

สนทนาปัญหาธรรม วันอังคารที่ ๙ มกราคม ๒๕๖๗

อ.คำปั่น: ถ้ากล่าวถึงที่พึ่ง ที่พึ่งสูงสุด ก็คือพระรัตนตรัย พระพุทธรัตนะ พระธรรมรัตนะ และพระสังฆรัตนะ ก็กล่าวถึงว่า มีพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่งครับ แลัก็จะมีข้อความในบางพระสูตรมีข้อความที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงถึง มีตนเป็นเกาะ มีตนเป็นที่พึ่ง ไม่มีสิ่งอื่นเป็นที่พึ่ง

ขอกราบเรียนเพื่อความเข้าใจที่ชัดเจนยิ่งขึ้นครับท่านอาจารย์ ระหว่างที่พึ่งที่กล่าวถึงการมีพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่ง กับการที่กล่าวถึงว่า มีตนเป็นที่พึ่ง มีธรรมเป็นที่พึ่งครับท่านอาจารย์ ที่เป็นไปตามความเป็นจริงอย่างถูกต้องตรงตามที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง คืออย่างไรที่จะเป็นการไม่คิดเองครับท่านอาจารย์

ท่านอาจารย์: จะง่ายๆ อย่างนั้นเลยหรือ เห็นไหม เราได้ยิน คำว่า พระสัมมาสัมพุทธเจ้า มีข้อความมากมายในพระไตรปิฎก เดี๋ยวคำนั้น เดี๋ยวคำนี้ ก็อยากรู้ อยากเข้าใจไปเลย แต่ว่า ความลึกซึ้งของพระธรรมมหาศาล หนทางที่จะรู้ความจริง ก็ต้องเป็นถึงอริยสัจจธรรมที่ ๔ แสดงให้เห็นว่า ต้องศึกษาโดยละเอียดมากโดยความเคารพว่า ไม่ใช่เป็นสิ่งที่จะรู้ง่ายๆ เลยสักคำ

เพราะเหตุว่า แต่ละคนก็ได้ผ่านคำที่ได้เคยได้ยินได้ฟังจนชินหู เป็น ๑๐ ปี ๒๐ ปี ๓๐ ปี เหมือนเดิมไหม แต่เหมือนเดิมระดับไหน เหมือนเดิมระดับที่ยังสนใจในคำต่างๆ อยากจะเข้าใจ คำนั้น คำนี้ หรือว่า รู้ความลึกซึ้งอย่างยิ่งทุกคำ เช่น คำว่า ธรรม แค่คำเดียว ถ้าไม่มีพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ใครจะรู้จักคำนี้ ลึกซึ้งไหม ยังไม่ต้องไปไหน เพียงแต่ว่า มีความเข้าใจในความลึกซึ้งอย่างมั่นคง เป็นหนทางเดียวที่จะทำให้ กว่าจะรู้ความจริงได้ ต้องอาศัยความอดทน ความตรงต่อความจริงที่ลึกซึ้งอย่างยิ่งทุกขณะ ไม่มีใครสามารถที่จะรู้ความจริงที่ลึกซึ้งอย่างยิ่งทุกขณะ ไม่มีใครสามารถจะรู้ความจริงที่ลึกซึ้งได้เลยสักขณะเดียว โดยที่ไม่เริ่มต้นให้ถูกทางว่า ธรรมละเอียดลึกซึ้ง ยากที่จะรู้ได้ เริ่มรู้ว่า ที่พูดอย่างนี้ หมายความถึงอะไร ไม่ใช่พูดตาม แต่ว่า อะไรล่ะที่ละเอียดลึกซึ้งอย่างยิ่ง เห็นไหม ต้องอาศัยเวลานานเท่าไหร่ เป็นกัปป์ ได้อะไรหรือ จะอย่างโน้น จะอย่างนี้ จะทำอย่างไรถึงรู้ว่า เมื่อไหร่จะรู้ นั่นคือเครื่องกั้น ความหวัง และความต้องการอยู่ ปิดบังทันที

เพราะฉะนั้น ต้องฟังเพื่อละความไม่รู้ ซึ่งหนาแน่นมากในสังสารวัฏฏ์ฏื แค่คำนี้ ต้องละความไม่รู้ ซึ่งหนาแน่นมากมายมหาศาลในสังสารวัฏฏ์ แค่นี้จริงไหม?

นี่เป็นหนทางคลายแล้วนะ ที่จะค่อยๆ ละความเป็นเราที่หวัง ที่แสวงหา ที่พยายาม ละเอียดไหม? ลึกซึ้งไหม? ถ้าไม่รู้ตรงนี้ว่า ฟังเพื่อเข้าใจความลึกซึ้ง แต่ไม่ใช่ฟังเพื่ออยากจะให้เป็นอย่างที่พระพุทธเจ้าตรัสไว้ หมดกิเลส ละกิเลส รู้โน่น รู้นี่ แต่ไม่รู้จริงๆ ว่า อะไรล่ะที่ลึกซึ้งที่พระองค์ได้ทรงบำเพ็ญพระบารมีเพื่อละความไม่รู้

ขอเชิญอ่านได้ที่ ...

ธรรมลึกซึ้ง

ไม่ว่าอะไรที่ลึก ไม่เท่ากับความลึกซึ้งของธรรม

คมฺภีร เป็นอารมณ์อันลึกซึ้งอย่างยิ่ง

ขอเชิญฟังได้ที่ ...

ปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม

ฟังเพื่อรู้ความลึกซึ้งของธรรม

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ด้วยความเคารพยิ่งค่ะ