ปัจจัยนำไปสู่การรู้แจ้งธรรม - อินทรีย์ 5 [ตอนที่ 9]

wittawat

วันที่ 27 มิ.ย. 2562

หมายเลข 30974

อ่าน 949

ตอนที่ 9 [สนทนาธรรมกับชาวต่างชาติ]

บาทของความสำเร็จ 4 (อิทธิบาท 4) นั้นก็ต้องอาศัยอินทรีย์ 5 (สภาพที่เป็นใหญ่ ใหญ่กว่าธรรมอื่นๆ ในจิต และเจตสิก ที่ทำกิจของตนเป็นไปเพื่อการตรัสรู้) เพื่อที่จะกระทำหน้าที่ของตนได้ อินทรีย์ทั้ง 5 นี้จะต้องเจริญขึ้นเพื่อที่ว่าจะทำหน้าที่โดยความเป็นใหญ่ เป็นประธานเพื่อที่จะอบรมเจริญหนทางที่ถูกต้อง อินทรีย์ 5 นั้นได้แก่

1. สภาพที่เป็นใหญ่คือความเลื่อมใส สัทธินทรีย์ ซึ่งก็คือ สัทธาเจตสิก เป็นใหญ่ เป็นประธานเมื่อมีความเลื่อมใส (ในพระคุณของพระรัตนตรัย และความผ่องใสจากกิเลส มีความไม่รู้ เป็นต้น) ในขณะที่ระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมตามความเป็นจริง

2. สภาพที่เป็นใหญ่คือความเพียร วิริยินทรีย์ ซึ่งก็คือ วิริยเจตสิก เป็นใหญ่ เป็นประธานเมื่อมีความเพียรและความกล้าหาญที่จะไม่ป้องกันไม่ให้ผู้นั้นเกียจคร้านและท้อแท้จากการระลึกสิ่งที่มีจริงในขณะนี้ เป็นความเพียรเพื่อการระลึกลักษณะของสภาพธรรมตามความเป็นจริงที่กำลังปรากฏ

3. สภาพที่เป็นใหญ่คือการระลึก สตินทรีย์ ซึ่งก็คือ สติเจตสิก สภาพธรรมนี้เป็นใหญ่เพื่อที่จะรักษาผู้นั้นจากความหลงลืมความจริง สภาพธรรมนี้ระลึกลักษณะของสิ่งที่มีอยู่จริงขณะที่กำลังปรากฏ

4. สภาพที่เป็นใหญ่คือการเพ่ง สมาธินทรีย์ ซึ่งก็คือเอกกัคตาเจตสิก สภาพธรรมนี้เป็นใหญ่เป็นประธานในการเพ่ง การจดจ่อในอารมณ์ที่กำลังปรากฏ

5. สภาพที่เป็นใหญ่คือความเข้าใจ ปัญญินทรีย์ ซึ่งก็คือ ปัญญาเจตสิก สภาพธรรมนี้จะเป็นใหญ่ในการพิจารณาด้วยความใส่ใจ การตรวจสอบจำแนกความจริง และการศึกษาลักษณะของธรรมที่ปรากฏ

ข้อความนี้แปลจาก...The Factors Leading to Enlightenment - Five spiritual faculties

อ่านตอนอื่นๆ ... กดลิ้งค์

1. กิเลส 3 ระดับ ... กดลิ้งค์

2. เริ่มด้วยความเข้าใจถูก ... กดลิ้งค์

3. สมถภาวนาและวิปัสสนาภาวนา ... กดลิ้งค์

4. มรรค 5 ... กดลิ้งค์

5. สติปัฏฐาน 4 ... กดลิ้งค์

6. สติปัฏฐาน 3 ความหมาย ... กดลิ้งค์

7. สัมมัปปธาน 4 ... กดลิ้งค์

8. อิทธิบาท 4 ... กดลิ้งค์

9. อินทรีย์ 5 ... กดลิ้งค์

10. พละ 5 ... กดลิ้งค์