ปัจจัยนำไปสู่การรู้แจ้งธรรม - ปัจจเวกขณวิถีจิต 5 วาระ [ตอนที่ 14]

ตอนที่ 14 [สนทนาธรรมกับชาวต่างชาติ]

เมื่อมรรควิถีจิตดับไปหมดแล้ว มีภวังคจิตหลายดวงเกิดขึ้นและดับไป และจากนั้นมีวิถีจิตที่พิจารณาการรู้แจ้งอริยสัจธรรมที่ได้บรรลุแล้ว (ปัจจเวกขณวิถี) มีทั้งสิ้น 5 วาระของการพิจารณาที่แตกต่างกัน และในระหว่างวาระหนึ่งๆ จิตที่เกิดเหล่านั้นจะพิจารณามรรคจิต ผลจิต นิพพาน กิเลสที่ได้ถูกดับไปสิ้นแล้ว กิเลสที่ยังไม่ได้ถูกดับไป [1] เมื่อมรรควิถีจิตในแต่ละระดับขั้นของการตรัสรู้ได้ดับไป จิตที่เกิดขึ้นก็ต้องเป็นวาระของการพิจารณา (ปัจจเวกขณวิถี)

เพราะฉะนั้น พระอริยบุคคลจะไม่มีความเข้าใจผิดเนื่องด้วยการตรัสรู้ของตน พระโสดาบันจะไม่เชื่อผิดว่าเขาเป็นพระสกทาคามีบุคคล (ผู้กลับมาสู่กามภูมิอีกเพียงครั้งเดียว ผู้ตรัสรู้ทุติยมรรค) และเช่นเดียวกันที่พระอนาคามี (ผู้ไมกลับมาสู่กามภูมิอีก ผู้ตรัสรู้ตติยมรรค) และรวมไปถึงพระอรหันต์ด้วย

ในการตรัสรู้ชั้นสูงขึ้นกว่าระดับของปฐมมรรค หรือพระโสดาบัน ในมรรควิถีแทนที่จะเป็นโคตรภูจิต (ข้ามโคตร) ก็จะเป็น โวทานจิตแทน (การทำให้บริสุทธิ์ยิ่งขึ้น) เพราะเหตุว่าผู้นั้นได้บรรลุการตรัสรู้ที่สูงกว่าพระโสดาบันจึงไม่ใช่ปุถุชนอีกต่อไป (จึงไม่มีโคตรภูอีก)

ข้อความนี้แปลจาก...The Factors Leading to Enlightenment - Five processes of reviewing

อ่านตอนอื่นๆ ...กดลิ้งค์

1. กิเลส 3 ระดับ ... กดลิ้งค์

2. เริ่มด้วยความเข้าใจถูก ... กดลิ้งค์

3. สมถภาวนาและวิปัสสนาภาวนา ... กดลิ้งค์

4. มรรค 5 ... กดลิ้งค์

5. สติปัฏฐาน 4 ... กดลิ้งค์

6. สติปัฏฐาน 3 ความหมาย ... กดลิ้งค์

7. สัมมัปปธาน 4 ... กดลิ้งค์

8. อิทธิบาท 4 ... กดลิ้งค์

9. อินทรีย์ 5 ... กดลิ้งค์

10. พละ 5 ... กดลิ้งค์

11. โพชฌงค์ 7 ... กดลิ้งค์

12. มรรคมีองค์ 8 ... กดลิ้งค์

13. มรรควิถีจิต ... กดลิ้งค์

14. ปัจจเวกขณวิถีจิต 5 วาระ ... กดลิ้งค์

[1] ผู้ที่ตรัสรู้เป็นพระอรหันต์ ก็จะมีปัจจเวกขณวิถีจิต เพียง ๔ วาระ เว้นวาระที่พิจารณากิเลสที่ยังไม่ได้ถูกดับไป เพราะว่าดับไปหมดสิ้นแล้วไม่เหลือ